Có phải canh tác hữu cơ luôn tốt cho môi trường? Các nhà nghiên cứu tạo ra chiến lược để giúp đưa ra quyết định
Thứ ba, 26-07-2022 | 08:20:43
|
Sơ đồ cho thấy các chiến lược canh tác thông thường (a) và hữu cơ (b) có thể đạt được tổng sản lượng lương thực như nhau. Nếu việc quản lý đất đai được thay đổi, thì yếu tố 1∕Ry cần có thêm đất cho canh tác hữu cơ, hoặc ngược lại, một phần nhỏ đất có thể được giải phóng nếu canh tác theo kiểu truyền thống. Những khu vực hoang hóa này có thể nằm trong bất kỳ cấu hình không gian nào; chúng tôi không đưa ra giả định về việc chúng được phân phối xung quanh các cánh đồng/trang trại hay ở một nơi nào đó riêng biệt. Với việc đơn giản hóa các giả định, các công thức về diện tích và đa dạng sinh học của từng thành phần đất giúp chúng tôi đánh giá chiến lược nào mang lại tổng mức độ phong phú đa dạng sinh học cao nhất. Cung cấp bởi: Ecology Letters (2022). DOI: 10.1111/ele.14017.
Đảm bảo cung cấp và sản xuất đủ lương thực toàn cầu bằng các phương pháp bền vững là một trong những thách thức quan trọng nhất mà chúng ta phải đối mặt trong thế kỷ này.
Canh tác hữu cơ được coi là một trong những giải pháp tiềm năng cho vấn đề ngày càng giảm đa dạng sinh học. Tuy nhiên, sản lượng thấp hơn đã làm dấy lên một cuộc tranh luận về việc liệu canh tác hữu cơ có luôn là cách sử dụng đất tốt nhất hay không.
Trong một nghiên cứu gần đây, được công bố trên tạp chí Ecology Letters, một nhóm các nhà nghiên cứu từ Đại học Tây An Jiaotong-Liverpool, Đại học Liverpool, Đại học Göttingen, Đại học Wageningen, Trung tâm Nghiên cứu Sinh thái và Đại học Nông nghiệp Trung Quốc, đã phát triển một phương pháp giúp nông dân và các nhà hoạch định chính sách nếu quyết định chuyển từ canh tác thông thường sang canh tác hữu cơ sẽ làm tăng đa dạng sinh học nhưng vẫn duy trì năng suất.
Nghiên cứu này là phân tích tổng hợp quốc tế đầu tiên định lượng sự đánh đổi giữa sản lượng và đa dạng sinh học trong cùng một vùng đất.
Tiến sỹ Yi Zou, người đã nghiên cứu việc sử dụng đất trong nhiều năm và là đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: "Phân tích tổng hợp toàn cầu của chúng tôi về việc sử dụng đất giúp xác định chiến lược tốt nhất cho cả nông dân và cho Trái đất".
Chia sẻ đất và tiết kiệm đất
Việc nông nghiệp hữu cơ cần thêm đất có thể làm mất đi những lợi ích về đa dạng sinh học và đã dẫn đến cuộc thảo luận về "chia sẻ đất" và "tiết kiệm đất".
Tiến sỹ Jenny Hodgson, một thành viên của nhóm nghiên cứu, giải thích: “Trong chiến lược tiết kiệm đất, đất nông nghiệp được sử dụng thâm canh cho nông nghiệp năng suất cao, để lại càng nhiều đất càng tốt cho việc bảo tồn đa dạng sinh học cao trong các vùng đất tự nhiên”.
Mặt khác, trong chiến lược chia sẻ đất đai, đất nông nghiệp được quản lý rộng rãi và bảo đảm thân thiện với đa dạng sinh học; tuy nhiên, thường cần nhiều đất hơn để đạt được tổng sản lượng như trong nông nghiệp thâm canh.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích sản lượng và đa dạng sinh học của đất trong 75 nghiên cứu quốc tế để tính toán ngưỡng mà sự gia tăng đa dạng sinh học từ canh tác hữu cơ và chia sẻ đất là có lợi mặc dù nó chiếm thêm đất.
Quan trọng hơn, chúng chỉ ra rằng ngưỡng phụ thuộc vào mức độ đa dạng sinh học hiện có trên diện tích đất bổ sung cần thiết để trồng cây bù đắp cho sản lượng bị mất.
Shanxing Gong, tác giả đầu tiên của nghiên cứu, cho biết: “Kết quả của chúng tôi cho thấy rằng chuyển sang canh tác hữu cơ sẽ là một chiến lược hiệu quả hơn nếu đất không trồng trọt có đa dạng sinh học trung bình ít hơn 2,4 lần so với đất trồng trọt. Tất nhiên, giá trị này phụ thuộc vào hoàn cảnh và thay đổi giữa các khu vực”.
“Điều này cung cấp cho chúng tôi những hiểu biết hữu ích về những người ra quyết định ở địa phương hoặc các chiến lược quản lý của địa phương. Việc chuyển sang canh tác hữu cơ và chia sẻ đất đai có thể là cách sử dụng đất tối ưu ở những vùng có ít loài cây hơn trong các môi trường sống không trồng trọt còn lại”.
Sự thay đổi cây trồng
Nghiên cứu cho thấy tác động của canh tác hữu cơ đối với đa dạng sinh học và năng suất phụ thuộc vào loài được đánh giá và loại cây trồng.
Trong các loại cây ngũ cốc, chẳng hạn như yến mạch, lúa mì, lúa mạch và ngô, sự mất năng suất nói chung tương tự như sự tăng về đa dạng sinh học sau khi chuyển sang canh tác hữu cơ. Đặc biệt, có sự gia tăng đáng kể về số lượng các loài thực vật và động vật không xương sống, đối với các loài chim thì ít bị ảnh hưởng hơn.
Ngược lại, đối với các loại cây trồng không phải ngũ cốc, chẳng hạn như cà phê và rau, việc chuyển sang canh tác hữu cơ cho thấy không có sự giảm sút đáng kể về năng suất, đồng thời có sự gia tăng đa dạng sinh học.
Điều này có nghĩa là một số loại sản phẩm có thể được canh tác hữu cơ mà không cần thêm đất để đạt được năng suất tương tự.
Tiến sỹ Zou nói: “Tùy thuộc vào từng loại cây trồng, có khả năng chuyển sang canh tác hữu cơ để đạt được đa dạng sinh học cao hơn với rất ít hoặc không bị giảm năng suất. Trong những điều kiện này, việc chuyển sang canh tác hữu cơ là đôi bên cùng có lợi”.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng ngưỡng này chỉ là một hướng dẫn, vì các yếu tố khác như cảnh quan xung quanh và sự thay đổi của việc xử lý hữu cơ cũng có thể ảnh hưởng đến lợi ích của canh tác hữu cơ. Ví dụ, bón phân với cường độ vừa phải đối với hoa màu hữu cơ không phải là ngũ cốc có thể nâng cao cả năng suất và đa dạng sinh học.
“Nghiên cứu của chúng tôi chỉ là bước khởi đầu để hiểu sự đánh đổi này. Chúng tôi cần kết hợp các yếu tố khác vào nghiên cứu như sự phong phú của các loài được bảo vệ, thu nhập của nông dân và các yếu tố quan trọng trong hệ sinh thái như sự thụ phấn, hấp thụ carbon và bảo vệ đất”, Gong nói.
Tiến sỹ Zou nói thêm: “Chúng tôi muốn khuyến khích nhiều nghiên cứu hơn nữa để so sánh năng suất và sự đánh đổi đa dạng sinh học ở các nước đang phát triển, vì hầu hết các nghiên cứu hiện có được thu thập ở các nước phát triển”.
Vậy liệu canh tác hữu cơ có tốt hơn không? Điều đó phụ thuộc - bạn đang cố gắng phát triển điều gì và bạn đang cố gắng phát triển nó ở đâu?
Huỳnh Thị Đan Anh theo Phys.org |
![]() ![]() ![]() |
[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
|