Sự hình thành dãy tâm động DE NOVO (mới) và sự bất hoạt trên một đoạn nhiễm sắc thể cây bắp
Thứ năm, 19-03-2015 | 08:20:49
|
Nguồn: Yalin Liu, Handong Su, Junling Pang, Zhi Gao, Xiu-Jie Wang, James A. Birchler, and Fangpu Han. 2015. Sequential de novo centromere formation and inactivation on a chromosomal fragment in maize. PNAS March 17, 2015 vol. 112 no. 11 E1263-E1271 Thuộc chuyên đề DI TRUYỀN HỌC CÂY BẮP Ý NGHĨA KHOA HỌCTâm động (centromere) là phần giữa trên nhiễm sắc thể được quan sát khi phân bào giảm nhiễm và phân bào đẳng nhiễm. Hoạt động của tâm động thuộc về di truyền biểu sinh (epigenetic) trong đó các trình tự DNA định vị tại đây không cần xác định chức năng. Trong nghiên cứu này, một đoạn nhiễm sắc thể được xác định ngay sau khi hình thành dãy tâm động de novo (mới) và sự bất hoạt xảy ra đối với vùng tâm động năng động này. Kết quả cho thấy: sự hình thành tâm động de novo xảy ra khá đều đặn. Tuy nhiên, khi lồng ghép lại sự kiện nghiên cứu trước đây, người ta thấy tâm động cang lớn có thể gây bất hoạt càng bé một khi mà chúng đồng thể hiện, người ta giả định rằng sự hình thành tâm động de novo trên đoạn nhiễm sắc thể ấy được minh chứng rõ ràng từ những nhiễm sắc thể bình thường thông qua sự kiện bất hoạt, nhưng chúng có thể duy trì được đoạn “acentric” xét theo cấu trúc và có thể được di truyền cho đời sau. TÓM TẮTKhả năng của tâm động nhằm luân phiên các trạng thái chức năng hoạt động và trạng thái bất hoạt đã cho chúng ta thấy các đặc điểm điển hình của di truyền biểu sinh (epigenetic aspects) kiểm soát sự hợp thành vùng tâm động và chức năng của nó. Terong bộ genome cây bắp (Zea mays), hiện tượng phân ly sai (misdivision) của tâm động nhiễm thể B trong một hoán chuyển vị trí ở vai ngắn của nhiễm sắc thể số 9 (TB-9Sb) có thể phát sinh ra nhiều “variants” (biến thể khác nhau) với các kích cỡ tâm động khác nhau và chuỗi trình tự ở tâm động cũng thay dổi. Trong các dòng dẫn xuất (derivatives) TB-9Sb, tác giả tìm thấy một tâm động de novo trên vùng nhiễm sắc thể dẫn xuất 3-3, nó không có các trình tự lập lại ở tâm động mang tính chất “canonical” (theo qui tắc kinh điển). Tâm động này được dẫn xuất từ một vùng có kích thước 288-kb trên vai ngắn của nhiễm sắc thể số 9, và phân tử 19 megabases (Mb) này chuyển từ điểm bắt đầu “translocation breakpoint” của nhiễm thể 9 trong vai ngắn TB-9Sb. Tâm động B có chức năng trong “progenitor telo2-2” bị loại mất từ derivative 3-3, nhưng có một vài trình tự “B-repeat” vẫn còn được duy trì. Tâm động de novo này thuộc dạng dẫn xuất 3-3 trở nên bất hoạt từ ba dẫn xuất sau đó với những tâm động mới được hình thành nên ở đâu đó trên từng nhiễm sắc thể cây bắp. Kết quả cho thấy rằng sự bắt đầu phát sinh ra tâm động mới diễn ra khá phổ biến và có thể duy trì trên các đoạn nhiễm sắc thể mà không cân có một tâm động mang tính chất nguyên tắc kinh điển (canonical centromere). Tuy nhiên, tác giả đã giả thiết rằng khi những tâm động mới bắt đầu tượng hình đối nghịch lại một tâm động bình thường khá lớn về kích thước, chúng sẽ minh chứng rõ ràng từ nhiễm sắc thể nào thông qua sự kiện bất hoạt của chúng, do đó duy trì được tính toàn vẹn của “karyotype” (loại hình bộ nhiễm của nhân).
Xem chi tiết http://www.pnas.org/content/112/11/E1263.abstract.html?etoc
GS. Bùi Chí Bửu lược dịch.
Hình 1. Phân tích di truyền tế bào đoạn nhiễm thể dẫn xuất 3-3 |
Trở lại In Số lần xem: 1264 |
[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
|