Giáo sư Britta Planer-Friedrich, Tiến sĩ Carolin Kerl và Thạc sỹ Jiajia Wang trước máy quang phổ khối ở Bayreuth, được sử dụng để phát hiện thioarsenate trong đất lúa. Ảnh: Jose Miguel Leon Ninin.

Các nhà nghiên cứu của Đại học Bayreuth, cùng với các nhà khoa học từ Ý và Trung Quốc, lần đầu tiên đã nghiên cứu một cách có hệ thống trong điều kiện và mức độ nào đó, các hợp chất arsenic chứa lưu huỳnh được hình thành trong đất trồng lúa. Cho đến nay, những thioarsenate này chưa được đưa vào tiêu chí đánh giá về ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng lúa gạo. Trong tạp chí Nature Geoscience, các nhà khoa học trình bày kết quả nghiện cứu của họ và xác định nhu cầu cấp thiết cho các nghiên cứu nhằm hạn chế rủi ro cho người tiêu dùng.

Một phương pháp đo thioarsenates mới

Nhóm nghiên cứu, đứng đầu là nhà hóa học môi trường Bayreuth, Giáo sư Britta Planer-Friedrich, đã phát triển phương pháp đo một cách đáng tin cậy hàm lượng thioarsenate trong đất lúa. Cho đến nay, các phương pháp thường xuyên được sử dụng để giám sát arsen trong ruộng lúa vẫn chưa đầy đủ. Điều này là do họ không thể xác định các hợp chất arsen có chứa lưu huỳnh hoặc để phân biệt chúng với các hợp chất arsen chứa oxy. Thiếu sót này rất có vấn đề về rủi ro sức khỏe. Ít nhất một hợp chất arsen chứa lưu huỳnh hữu cơ được phát hiện trên ruộng lúa được biết là nguyên nhân gây ra bệnh ung thư. Điều này làm cho việc phát hiện các hợp chất arsen có chứa lưu huỳnh hữu cơ trở nên quan trọng hơn trong việc kiểm tra độc tính của chúng. Có lẽ, các hợp chất này đã bị nhầm lẫn với các hợp chất arsen oxy hóa hữu cơ không gây độc hại mà cho đến nay các quy trình đo lường chưa được kiểm chứng đầy đủ.

Hạn chế trong giám sát đối với tất cả các hợp chất arsen độc hại

"Sự hấp thu các loại thioarsenate khác nhau trong cây lúa và những rủi ro tiềm ẩn đối với sức khỏe con người, điều này đòi hỏi cần có những nghiên cứu xa hơn. Gạo là thực phẩm quan trọng nhất thế giới và đảm bảo nhu cầu sự sống cho hơn một nửa dân số thế giới", Planer-Friedrich giải thích và kêu gọi các giới hạn được thiết lập cho tất cả các hợp chất arsen độc hại trong tương lai một cách hợp pháp. "Các thủ tục phân tích cho việc giám sát hạn chế, phát hiện chính xác tất cả các hợp chất này, phải được thường xuyên", nhà khoa học Bayreuth nói. Hiện tại, chỉ có các hợp chất arsen oxy hóa vô cơ được xem là bị giới hạn, trong khi các hợp chất arsen oxy hóa hữu cơ vẫn được cho là không độc hại.

Tiếp cận phương pháp mới trong việc dự báo

Với phương pháp đo mới, các nhà nghiên cứu đã quan sát sự hình thành các hợp chất arsen chứa lưu huỳnh trong thời gian dài trên các cánh đồng lúa ở Ý và Trung Quốc. Cho thấy rằng lượng thioarsenate có mối liên kết đáng kể với nồng độ pH đất và các thông số đo lường khác. "Những phát hiện này rất có giá trị trong việc phát triển các phương pháp dự báo. Nếu trong tương lai chúng ta có thể dự đoán mà không cần hỗ trợ các kỹ thuật tiên tiến, qua đó những cánh đồng lúa rộng lớn hoặc chỉ một lượng nhỏ các hợp chất arsen có chứa lưu huỳnh, sẽ là đóng góp quan trọng cho việc đánh giá mức đô rủi ro tới sức khỏe con người", Nghiên cứu sinh Bayreuth và Jiajia Wang tác giả đề tài nghiên cứu nói.

Nhu cầu cấp thiết cho nghiên cứu về cơ hội và rủi ro

Các tác giả cho rằng nghiên cứu tiếp theo là không thể thiếu nhằm đánh giá nguy cơ của thioarsenate có thể xảy ra đến sức khỏe con người. Ví dụ, đường đi các hợp chất arsen từ ruộng lúa sang hạt gạo và mức độ cần được cảnh báo. Một số nghiên cứu tại phòng thí nghiệm Bayreuth xác nhận rằng các hợp chất arsen chứa lưu huỳnh có thể xâm nhập vào cây lúa và thậm chí đến được hạt gạo. Tuy nhiên, theo hiểu biết của chúng tôi, không loại trừ khả năng hàm lượng arsen tổng số trong lúa gạo có thể suy giảm nếu arsen trong đất có chứa lưu huỳnh thay vì arsen chứa oxy. Trường hợp này xảy ra khi phần lớn các hợp chất arsen chứa lưu huỳnh được giữ lại trong đất, hoặc cây lúa ít có khả năng hấp thụ các hợp chất này.

Theo Planer-Friedrich, "Các nghiên cứu tiếp theo của chúng tôi sẽ tìm hiểu mức độ rủi ro hay cơ hội của thioarsenate trong lúa gạo đến sức khỏe con người khi nó chứa lượng arsen thấp nhất. Xa hơn có thể là những biện pháp quản lý nước hoặc đất trên ruộng lúa và mục tiêu hướng đến là phát triển những giống lúa mới ".

Nguyễn Bình Duy theo Phys.org