Đậu pinto (đậu cúc) tốt cho chúng ta. Chúng giàu dinh dưỡng, gồm protein và chất xơ. Chúng cũng chứa một loạt các vi chất dinh dưỡng như vitamin B và folate.

Giống đậu pinto mới chậm sẫm màu. Ảnh: Juan Osorno.
 

Nhưng tốt là không đủ cho đậu pinto. Chúng cũng cần màu sắc bắt mắt. Thông thường, đậu pinto có hoa văn đốm nổi bật với màu nâu sẫm và nâu nhạt. Tuy nhiên, giống đậu này có thể bị tối màu sau khi thu hoạch.

Người tiêu dùng nhận thấy đậu pinto có màu đậm hơn khi già hơn, khó nấu hơn và ít dinh dưỡng hơn so với đậu có màu sắc nhạt hơn.

Juan Osorno là nhà nghiên cứu tại Đại học bang North Dakota nói “Chúng ta ăn bằng mắt”. Và không chỉ người tiêu dùng hoài nghi về đậu pinto đậm màu. “Người nông dân thấy hạt đậu pinto sẫm màu hơn thì có chất lượng kém hơn. Và khi người nông dân cố gắng bán đậu sẫm màu hơn, họ thường phải chấp nhận bán giá thấp”, Osorno cho biết.
 

Đó là một vấn đề lớn vì đậu pinto là loại đậu khô phổ biến nhất được trồng và tiêu thụ ở Hoa Kỳ.
 

Trong nghiên cứu gần đây, Osorno và các đồng nghiệp đã mô tả quá trình phát triển giống đậu pinto mới chậm sẫm màu đầy hứa hẹn. Osorno nói “Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt lớn về sự phát triển đặc điểm nông học của giống đậu pinto bình thường so với các giống đậu pinto chậm sẫm màu”.

Đậu pinto là cây họ đậu giàu dưỡng chất. Hình bên trái là giống đậu pinto mới sẫm màu chậm hơn so với giống đậu pinto truyền thống ở hình bên phải. Ảnh: Juan Osorno.
 

Ông tin rằng những hạt đậu pinto chậm sẫm màu này có thể là sự thay thế tốt cho giống đậu pinto hiện có. Ông nói “Cả người nông dân và người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi từ nó theo nhiều cách”.
 

Giống đậu pinto chậm sẫm màu nấu nhanh hơn giống đậu pinto thông thường. Không cần tốn nhiều thời gian để nấu ăn có thể tiết kiệm nhiên liệu.
 

Sự tiến bộ quan trọng đã cải thiện sự phát triển các đặc điểm nông học - chẳng hạn như năng suất và kích thước hạt - của đậu chậm sẫm màu.

Phil Miklas và Juan Osorno đánh giá giống đậu pinto chậm sẫm màu ngoài đồng ruộng tại Othello, WA. Ảnh: Juan Osorno.
 

Chẳng hạn, một giống đậu pinto cũ chậm sẫm màu có năng suất thấp. Một giống khác không ra hoa trong điều kiện canh tác ở Hoa Kỳ, một giống khác nữa thì làm cho việc thu hoạch bằng máy trở nên khó khăn.
 

Nguồn gốc của những khó khăn này nằm ở tính di truyền của đậu pinto. Tất cả các đặc điểm vật lý như năng suất, kích thước hạt hoặc tốc độ sẫm màu, đều bị ảnh hưởng bởi một hoặc nhiều gen.
 

Hóa ra, một gen duy nhất - được đặt tên một cách khéo léo làm chậm sẫm màu hoặc SD - kiểm soát việc đậu pinto sẫm màu nhanh như thế nào sau thu hoạch. Các nhà nghiên cứu có thể chuyển gen này vào các giống đậu pinto mới khá dễ dàng mà không tạo ra sinh vật biến đổi gen (GMO).
 

Nhưng bất cứ khi nào họ kết hợp gen này trong quá khứ, các gen khác chịu trách nhiệm cho năng suất thấp hơn hoặc đậu nhỏ hơn sẽ xuất hiện cùng với gen làm sẫm màu chậm.

Osorno và các đồng nghiệp đã đánh giá nhiều giống đậu pinto chậm sẫm màu và giống đậu thông thường qua một thập kỷ. Các thí nghiệm được thực hiện trong các lô nghiên cứu ở Washington và Bắc Dakota.
 

Các nhà nghiên cứu đã so sánh các tính trạng như trọng lượng hạt, năng suất và thời gian nấu giữa giống đậu pinto chậm sẫm màu và giống đậu pinto bình thường.
 

Các thí nghiệm ban đầu, từ 2010 đến 2012, không mang lại kết quả. Các giống đậu sẫm màu chậm phát triển hơn so với các giống đậu pinto thông thường.
 

Nhưng kết quả đợt thử nghiệm mới nhất sử dụng giống đậu pinto chậm sẫm màu thì hứa hẹn nhiều hơn. Theo những thí nghiệm năm 2018, các giống đậu pinto chậm sẫm màu mới hơn đang bắt kịp các giống đậu pinto thông thường về năng suất và kích cỡ hạt.

Trên thực tế, một thế hệ thứ hai của giống đậu pinto chậm sẫm màu đã cho thấy năng suất cao hơn so với thế hệ trước.
 

Osorno vui mừng, nhưng nói rằng vẫn còn nhiều việc phải làm. “Nhớ rằng chọn tạo giống thu được kết quả từng bước hơn là qua những kết quả thay đổi đột ngột”, ông nhận định.

Nguyễn tiến Hải theo Agronomy.