Có ai từng nói với bạn nên ăn chuối khi bạn bị chuột rút cơ bắp hay mắt co giật không? Đó là vì chuối có kali. Kali là một chất dinh dưỡng quan trọng đối với con người, và là chất dinh dưỡng thậm chí còn quan trọng hơn khi nói đến cỏ linh lăng (alfalfa).

Nhà nông học Joshua Larson, ĐH Minnesota, thu hoạch các ô thí nghiệm cỏ linh lăng. Ảnh: Craig Sheaffer.

Với giá trị kinh tế 9 tỷ đô la Mỹ hàng năm ở Hoa Kỳ, cỏ linh lăng là cây trồng có giá trị nhất sau bắp và đậu nành. Do có hàm lượng dinh dưỡng cao, cỏ linh lăng là nguồn thức ăn phổ biến cho động vật ở các trang trại gia súc, ngựa, cừu và dê. Vì vậy, hiểu được mối quan hệ này giữa cỏ linh lăng và kali là mục tiêu giá trị.

Jacob Jungers, một nhà nghiên cứu tại Đại học Minnesota cho biết “Kali có vai trò trong nhiều quá trình bên trong của cỏ linh lăng”. “Ví dụ, nó rất quan trọng cho việc chuyển đổi ánh sáng mặt trời thành năng lượng, vận chuyển các phân tử và phát triển các tế bào mới”.

Tuy nhiên, quá nhiều kali có thể là trở ngại. Jungers cho hay “Khi cỏ linh lăng được cung cấp nhiều kali hơn mức cần thiết, nồng độ kali trong các mô cây tăng lên”. “Đây được gọi là tiêu thụ kali xa xỉ”.

Cơ thể chúng ta cũng làm điều này. Chúng ta dự trữ một số vitamin trong các tế bào mỡ của chúng ta khi chúng ta ăn nhiều hơn nhu cầu.

Nhân viên USDA ARS kiểm tra rễ cỏ linh lăng. Ảnh: Deborah Samac.

Nồng độ kali tăng lên này ảnh hưởng đến cân bằng dinh dưỡng của cỏ linh lăng như là nguồn thức ăn cho vật nuôi. Đặc biệt nồng độ kali cao ảnh hưởng đến việc tạo sữa nếu cho bò sữa ăn. Jungers nói “Ngoài việc gây tốn kém cho người trồng, bón phân quá mức có thể khiến bò sữa có nguy cơ bị sốt sữa (milk fever)”. Sốt sữa là bệnh chuyển hóa của bò có thể lây lan trong thời gian đẻ làm bò yếu và thậm chí tử vong.
 

Vì vậy, Jungers và nhóm của ông muốn xác định mức kali làm tăng năng suất và giá trị dinh dưỡng, đồng thời làm giảm nồng độ kali trong mô cây.
 

Các nhà nghiên cứu đã thí nghiệm với năm mức bón phân kali khác nhau trên các cánh đồng cỏ linh lăng. Nghiên cứu kéo dài suốt bốn năm, họ đã đo đếm năng suất, giá trị dinh dưỡng và nồng độ kali trong mô cây. Các mẫu đất cũng được lấy để đánh giá hàm lượng kali trong đất.

Jungers nói “Phân kali làm tăng năng suất cỏ linh lăng, nhưng làm giảm chất lượng thức ăn thô”. “Sự tương quan giữa năng suất cao và chất lượng cỏ giảm này xuất hiện trên tất cả các giống cỏ linh lăng nghiên cứu”. Nói chung cỏ linh lăng được thu hoạch tập trung khác nhau về năng suất, nhưng nó không khác về phản ứng năng suất của nó đối với phân kali.
 

Khi được bón ở mức khuyến cáo, phân kali rất quan trọng để năng suất cỏ linh lăng cao. Tuy nhiên, phân kali sẽ không kéo dài sự phát triển bền vững của cỏ linh lăng hoặc năng suất sau năm sản xuất thứ ba.

Ông nói “Nhiều loại đất giàu kali, nhưng tương đối ít ở dạng hữu dụng cho cây trồng tại bất kỳ thời điểm nào”. “Lượng kali rồi đây có thể hữu dụng cho cây trồng chủ yếu phụ thuộc vào thành phần cơ giới đất, độ ẩm và các yếu tố môi trường khác”. Mức bón phân kali cho cỏ linh lăng nên được xác định dựa trên năng suất kỳ vọng, kết quả phân tích đất, và cây trồng sẽ cho bò ăn hay không.
 

Các bước tiếp theo trong công trình này có thể xem xét đến thời điểm bón phân kali. Trong nghiên cứu này, phân kali được bón vào đất trước khi trồng năm đầu tiên. Sau đó, nó đã được bón vào mùa xuân những năm tiếp theo. Ở miền Trung Tây (Midwest), việc bón phân kali là phổ biến vào mùa thu hoặc sau lần cắt đầu tiên.
 

Hiểu được sự cân bằng giữa đạt năng suất cao với chất lượng giảm của cỏ linh lăng rất quan trọng đối với việc quản lý độ màu mỡ và sản xuất bền vững. Tính toán và báo cáo thông tin về sự cân bằng này giúp những người trồng trọt đưa ra quyết định tốt nhất cho việc canh tác của họ.

Nguyễn Tiến Hải theo Agronomy.