Tóm Tắt

Đề tài: “Điều tra kỹ thuật canh tác bầu và khảo sát ảnh hưởng các gốc ghép họ  bầu bí đến sinh  trưởng,  phát triển  và năng suất cây  bầu (Lagenaria siceraria (Molina) Standl)  tại huyện Củ  Chi thành phố  Hồ  Chí Minh”  đã được thực hiện tại xã Nhuận Đức, huyện Củ  Chi, Thành phố  Hồ  Chí Minh  từ  tháng  10  năm 2011 đến tháng 10 năm 2012. Mục tiêu của đề tài là xác định yếu tố hạn chế năng suất bầu và tìm kiếm 1  -  2 gốc ghép họ  bầu bí có sự  tương thích cao với bầu, có năng suất cao, phẩm chất tốt và chống chịu một số  sâu bệnh hại chính. Đề  tài gồm một  cuộc điều tra và haithí nghiệm.

Nội dung điều tra  kỹ  thuật  canh tác  bầu tại huyện Củ  Chi thành phố  Hồ  Chí Minh được thực hiện theo phương pháp điều tra chi tiết với phiếu câu hỏi soạn sẵn. Kết quả  điều tra cho thấy  qui mô canh tác bầu nhỏ  lẻ, diện tích canh tác nông hộ  dưới 0,5 ha chiếm 97,5%. Hầu hết các hộ  trồng  bầu lai F1 chưa biết đến trồng bầu ghép. Lượng phân NPK sử  dụng mất cân đối, lượng N (170,7 kg/ha) và P2O5(198,4 kg/ha) quá  nhiều trong khi lượng K2O quá ít (125,8 kg/ha) so với khuyến cáo (kg/ha: 141 N + 107 P2O5 + 158 K2O) làm  ảnh hưởng đến hiệu quả  sản xuất. Tỷ  lệ  bệnh héo rũ cao, năng suất bầu trung bình thấp (25,76 tấn/ha), chi phí sản xuất cao (94,5 triệu đồng/ha), trung bình hiệu quả sản xuất rất thấp (11,5 triệu đồng/ha), tỷ suất lợi nhuận trung bình chỉ đạt (0,12 lần).

Thí nghiệm “Ảnh hưởng của  7 gốc ghép họ  bầu bí và 2 ngọn ghép bầu lai F1 đến tỷ  lệ  cây sống sau ghép” là thí nghiệm 2 yếu tố, được bố  trí theo kiểu lô sọc, 4 lần lặp lại. Lô ngang gồm 7 gốc ghép họ  bầu bí (bầu B1, bầu B2, bí SG 5.2, bí BMT16, bí Chánh Phong, mướp hương, mướp khía)  và lô dọc gồm 2 ngọn ghép bầu lai F1 (ĐTV 6168, Én Vàng 449). Kết quả cho thấy có sự tương tác giữa gốc ghép và ngọn ghép đến tỷ  lệ  cây sống sau ghép; sử  dụng gốc ghép bầu B2 có tỷ  lệ  sống cao nhất (95,0%), gốc ghép bí Chánh Phong có tỷ  lệ  sống thấp nhất  (81,9%); nghiệm thức ngọn ghép bầu Én Vàng 449 ghép trên bầu B2 có tỷ lệ cây ghép thành công cao nhất (97,5%).

Thí nghiệm “Ảnh hưởng của các gốc ghép họ  bầu bí đến sinh trưởng, phát triển và năng suất của bầu trồng ngoài đồng” là thí nghiệm 2 yếu tố, được  bố trí theo kiểu lô sọc, 3 lần lặp lại. Lô ngang gồm 5 gốc ghép họ  bầu bí (đối chứng không ghép, mướp khía, bầu B2, bầu B1, bí BMT16), lô dọc gồm 2 ngọn ghép bầu lai F1 (ĐTV 6168, Én Vàng 449). Kết quả  cho thấy: các gốc ghép có  ảnh hưởng đến các chỉ  tiêu  cấu thành năng suất, năng suất bầu và tỷ lệ bệnh héo rũ. Gốc ghép bầu B2 và mướp khía cho tỷ lệ cây sống cao nhất (85,0% và 81,7%) đến khi thu hoạch, khác biệt rất có ý nghĩa với đối chứng và các gốc ghép bầu B1, bí BMT 16. Nghiệm thức bầu Én Vàng ghép trên gốc bầu B2 cho năng suất thương phẩm (33,9 tấn/ha), hiệu quả  kinh tế  (46,154  triệu đồng/ha) và tỷ  suất lợi nhuận (0,48) cao nhất, kế  đến là nghiệm thức bầu Én Vàng 449 ghép với gốc mướp khía cho năng suất (31,9 tấn/ha) và hiệu quả  kinh tế  (38,703  triệu đồng/ha), tỷ suất lợi nhuận (0,41).

Qua đó cho thấy gốc ghép bầu B2 và mướp khía tỏ  ra là tốt nhất và cần được khuyến cáo làm gốc ghép cho bầu để tiếp tục cho các thí nghiệm trong tương lai.