Chào mừng Quý độc giả đến với trang thông tin điện tử của Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam

Tin nổi bật
Thành tích

Huân chương Ðộc lập

- Hạng 1 - Hạng 2 - Hạng 3

Huân chương Lao động

- Hạng 1 - Hạng 2 - Hạng 3

Giải thưởng Nhà nước

- Nghiên cứu dinh dưởng và thức ăn gia súc (2005)

- Nghiên cứu chọn tạo và phát triển giống lúa mới cho xuất khẩu và tiêu dùng nội địa (2005)

Giải thưởng VIFOTEC

- Giống ngô lai đơn V2002 (2003)

- Kỹ thuật ghép cà chua chống bệnh héo rũ vi khuẩn (2005)

- Giống Sắn KM 140 (2010)

 

Trung tâm
Liên kết website
lịch việt
Thư viện ảnh
Video
Thiết lập chuỗi giá trị nông sản thông minh và an toàn tại Việt Nam Cà chua bi

Thống kê truy cập
 Đang trực tuyến :  21
 Số lượt truy cập :  35948924
Bảo hiểm chỉ số thời tiết: Liệu có dễ triển khai?
Thứ bảy, 28-12-2024 | 07:28:50

Mang lại tỉ đô giúp người nông dân đổi đời nhưng cà phê cũng là loại cây rất khó tính, thời tiết chỉ thay đổi vài độ cũng có thể khiến nông dân thiệt hại nặng nề hoặc mất trắng cả tỉ đồng. Liệu có giải pháp bảo hiểm nông nghiệp nào giúp nông hộ và ngành nông nghiệp tránh được thiệt hại này?

 

Thu hoạch cà phê. Ảnh: Shutterstock
Thu hoạch cà phê. Ảnh: Shutterstock.
 
Dù nặng gánh rủi ro thời tiết…

Những người trồng cà phê ở Tây Nguyên không ai quên những trang trại khát cháy trong hai năm hạn hán lịch sử 2015 – 2016 nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm lên tới 1,5oC, thiếu nước gay gắt khi nguồn nước trên các hệ thống sông suối chỉ còn bằng một nửa so với trung bình các năm.
 
Ước tính, hạn hán làm thất thu tới 152.000 hecta đất nông nghiệp, làm thiệt hại hơn 6.000 tỉ đồng. Trước đó, các đợt hạn hán vào các năm 1997–1998 và 2010–2011 đã khiến tổng sản lượng hạt cà phê trong khu vực này giảm tới 25%.

Những cú sốc thời tiết này càng trở thành gánh nặng đối với nông dân trồng cà phê, ngành cà phê thiệt hại nặng nề nhất do cà phê rất nhạy cảm với thời tiết. Cây cà phê vối (cà phê Robusta), loại chiếm hơn 90% tổng sản lượng cà phê Việt Nam, và cũng là loài được coi là chịu nhiệt tốt, có khả năng chống chịu biến đổi khí hậu tốt hơn loại cà phê khác, cũng chỉ ưa nhiệt độ 15oC - 24oC. Kể từ 24,1oC trở đi, thời tiết cứ tăng mỗi 1°C thì năng suất cà phê vối sẽ giảm 14%.

Ai là người gánh chịu nhiều nhất trước biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan ngày càng gay gắt? Chính là những hộ nông dân tiểu điền (chiếm 85% nông dân trồng cà phê sản xuất hiện nay), vì hầu như không được trang bị để ứng phó với những cú sốc thời tiết, thiên tai này. Trong khi đó, phần lớn các giải pháp hỗ trợ sau hạn hán kỷ lục như năm 2015 – 2016 dừng lại ở cung cấp gạo và lương thực, bể chứa nước, tiếp cận tín dụng lãi suất thấp, hỗ trợ tiền mặt, hạt giống và đầu vào nông nghiệp để phục hồi sản xuất cây trồng. Nhưng không có giải pháp dài hơi nào như bảo hiểm cây trồng.

Dù bảo hiểm nông nghiệp là lá chắn tài chính trước rủi ro thiên tai và thời tiết, nhưng chỉ có chưa đến 1% tổng diện tích cây trồng được bảo hiểm, thậm chí chưa tới 0.1% vật nuôi được bảo hiểm, theo thông tin từ Cổng thông tin Bộ Tài chính.
 
Dù vậy, cũng trên Cổng thông tin của Bộ Tài chính, ông Trịnh Thanh Hoan - Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm - Bộ Tài chính thừa nhận, hiện nay dịch vụ bảo hiểm hướng đến nông nghiệp rất ít. Chủ yếu là bảo hiểm các dịch vụ liên quan đến nông nghiệp chứ việc bảo hiểm đến tận từng cây con cụ thể cho người nông dân là không có.

…nhưng vì sao nông dân chưa mặn mà với bảo hiểm?

Về mặt loại hình, có nhiều hình thức và loại sản phẩm bảo hiểm khác nhau nhưng có thể phân nhóm thành hai loại: sản phẩm bảo hiểm bồi thường dựa trên thiệt hại và sản phẩm bồi thường dựa trên chỉ số. Với bảo hiểm bồi thường, nông dân được bảo hiểm bồi thường khi sản xuất gặp rủi ro và được giám định viên đánh giá, chứng nhận tổn thất. Tuy nhiên quá trình xác minh tổn thất thường rất phức tạp, tốn kém và mất thời gian, với nhiều tổ chức tham gia xác minh, phê duyệt, chưa kể đến vấn đề thiếu thông tin, thông tin khác nhau giữa các bên. Điều này dẫn đến sự thất bại của các sản phẩm bảo hiểm bồi thường ở nhiều nước đang phát triển chứ không phải riêng Việt Nam, theo một nghiên cứu mới đây về “Khả năng sẵn sàng chi trả cho bảo hiểm chỉ số thời tiết của nông hộ cà phê ở Việt Nam”.

Chính vì thế, các giải pháp mới - bảo hiểm dựa trên chỉ số, nghĩa là bồi thường khi có sự thay đổi về chỉ số (chẳng hạn năng suất sản xuất, chất lượng đất, thời tiết…) đã ra đời. TS. Lê Ngọc Lan, hiện đang công tác tại Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), tác giả chính của nhóm nghiên cứu cho biết, trong đó, bảo hiểm chỉ số thời tiết (WII) dựa trên các ngưỡng thời tiết được xác định trước (ví dụ: lượng mưa, nhiệt độ) và các điểm được xác định là sẽ gây thiệt hại cho sản xuất để bồi thường cho người được bảo hiểm.
 
Khoản bảo hiểm thanh toán dựa trên chỉ số thời tiết sẽ được chi trả nếu thông số thời tiết vượt quá ngưỡng điểm kích hoạt được chỉ định trước, bất kể tổn thất. Điều này giúp giảm chi phí đánh giá và đảm bảo quá trình thanh toán bảo hiểm cũng như giải quyết khiếu nại nhanh chóng. Đồng thời, khoản thanh toán của WII dựa trên các dữ liệu khách quan về thời tiết sẽ giúp giảm rủi ro trong quá trình đánh giá, xác minh thiệt hại – vốn thường phức tạp, gây tranh cãi, thậm chí không khách quan. Nhờ lợi thế đó, WII đã được triển khai ở nhiều nước, giúp nông dân giảm thiểu rủi ro khi trồng nhiều loại cây nhạy cảm với thời tiết ở các vành đai chịu thời tiết cực đoan như Ấn Độ, châu Phi, Trung Quốc.

Để đánh giá tính khả thi của bảo hiểm WII ở Việt Nam, chị Ngọc Lan và cộng sự đã tiến hành một khảo sát nhằm: (i) đánh giá các yếu tố ảnh hưởng khả năng tham gia bảo hiểm WII của nông dân; (ii) ước tính số tiền nông hộ sẵn sàng chi trả; và (iii) đánh giá của nông dân đối với cách tiến hành bảo hiểm WII khác nhau. Do nghiên cứu về khả năng triển khai bảo hiểm thời tiết ở Việt Nam còn rất ít ỏi nên nghiên cứu hiếm hoi này sẽ mang lại nhiều thông tin hữu ích cho các nhà quản lý nông nghiệp và cả các công ty tham gia vào chuỗi giá trị nông nghiệp.

Nghiên cứu được tiến hành ở Đắk Lắk và Lâm Đồng, hai tỉnh trồng cà phê nhiều nhất, sản lượng cao nhất và cũng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong các đợt hạn hán cực đoan vừa qua. Ở đây đã thí điểm hai dạng bảo hiểm chỉ số thời tiết, gồm bảo hiểm lượng mưa và bảo hiểm hạn hán (được ECOM, một công ty cà phê toàn cầu hỗ trợ 100% phí bảo hiểm ban đầu cho nông dân). Để đánh giá khả năng người dân tham gia WII, nhóm nghiên cứu đã khảo sát đồng thời cả các nông dân tham gia chương trình WII và nhóm nông dân không tham gia WII để so sánh đối chứng.

Kết quả từ nghiên cứu cho thấy, nông dân thường gặp phải các loại rủi ro thời tiết và khí hậu, hạn hán, lượng mưa quá lớn, nhiệt độ cao và gió mạnh nhiều nhất. Trong đó, hạn hán là hiện tượng thời tiết cực đoan ảnh hưởng lớn nhất đến năng suất cà phê và thu nhập của nông hộ (91% gặp phải), sau đó tới lượng mưa cực đoan (23%) và nhiệt độ cao (gần 14%). Hạn hán có thể làm nông dân mất trắng vụ cà phê. Còn lượng mưa quá mức cũng khiến năng suất cà phê giảm đi 19% và thu nhập của nông dân giảm 17%.

Các hộ trồng cà phê ưa chuộng loại hình bảo hiểm thời tiết áp dụng chỉ số lượng mưa, chỉ số hạn hán và nhiệt độ, với mong muốn khung thời gian được bảo hiểm dài hơn, theo sát các diễn biến thời tiết trong năm. Chỉ số lượng mưa bao phủ được thời gian dài, từ tháng chín đến tháng 11 được quan tâm vì đây là mùa thu hoạch cà phê.
 
Chỉ số hạn hán cũng bao phủ được thời gian từ tháng hai đến tháng tư, vì thời tiết bất lợi trong thời gian này sẽ dẫn đến những thay đổi về thời gian ra hoa, chín, thu hoạch sớm và do đó làm giảm năng suất cà phê.
 
Chỉ số nhiệt độ cao với thời gian bao phủ từ tháng sáu đến tháng bảy cũng được người dân quan tâm, vì lượng mưa quá nhiều có thể dẫn đến nấm mốc phát triển, sâu bệnh hoặc quả cà phê bị lên men quá mức làm giảm chất lượng hạt cà phê. Phát hiện này rất quan trọng để giúp thiết kế các kịch bản rủi ro và phạm vi bảo hiểm cho các chương trình bảo hiểm.

Làm thế nào để khuyến khích người dân?

Lợi ích lớn nhất mà bảo hiểm chỉ số thời tiết đem lại cho người dân là khoản tiền để giảm thiểu thiệt hại ngay khi thời tiết cực đoan diễn ra mà không cần đánh giá thiệt hại.
 
“Do bảo hiểm này không chi trả dựa trên thiệt hại như bảo hiểm truyền thống mà chi trả dựa trên chỉ số thời tiết, nên ngay cả khi không mất mùa, người dân vẫn có cơ hội nhận tiền bảo hiểm, nhờ đó, có thêm thu nhập để đầu tư đầu vào hoặc công nghệ để canh tác mùa sau,” Chị Lê Ngọc Lan giải thích.
 
Nhưng không phải nhóm nào cũng thấy được lợi ích này. Trình độ học vấn, hiểu biết về kiến thức tài chính và bảo hiểm và đặc biệt là yếu tố sở hữu – càng sở hữu nhiều ruộng đất thì các hộ nông dân càng có khả năng tham gia bảo hiểm chỉ số thời tiết.

Dù chịu ảnh hưởng nặng nề trước thời tiết cực đoan, nhưng chỉ 48% nông dân cho biết sẽ tham gia mua bảo hiểm khi nhóm nghiên cứu đưa ra các kịch bản bảo hiểm chỉ số thời tiết giả định. Hơn một nửa nói rằng chưa tìm được loại bảo hiểm phù hợp, tiếp đến là vì thấy bảo hiểm khó giảm thiểu rủi ro hiệu quả, thiếu niềm tin về việc các công ty bảo hiểm sẽ bồi thường đầy đủ. Ngoài ra, một số hộ cũng cho biết phí đóng bảo hiểm còn cao, muốn nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ, cảm thấy thông tin về bảo hiểm quá phức tạp…

Kết quả này cho thấy chắc chắn cần có một chương trình đào tạo về bảo hiểm chỉ số thời tiết, cũng như nâng cao nhận thức của nông dân về tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đối với nghề trồng cà phê. Điều cần thiết là khuyến khích những người có trình độ học vấn cao hơn, đã phải chịu đựng hạn hán, sử dụng bảo hiểm thí điểm chia sẻ kiến ​​thức và thông tin với những người nông dân trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, theo chị Lê Ngọc Lan, cần chú ý về “thiết kế bảo hiểm. Không chỉ đưa ra được “khung” đánh giá thiệt hại và chi trả hợp lý cho người dân và cần thể hiện qua các điều khoản hợp đồng rõ ràng.” Việc này sẽ giúp người dân hiểu và nắm được cách bảo hiểm hoạt động và trong trường hợp nào mình sẽ được chi trả, được chi trả với mức bao nhiêu. Từ đó có thể giải quyết được tình trạng người dân cảm thấy mức đền bù chưa xứng đáng hay “không tin tưởng công ty bảo hiểm sẽ bồi thường hợp lệ” nữa.

Khả năng chi trả của người dân cũng là yếu tố cần tính toán khi thiết kế bảo hiểm. Trên thực tế, trong các hộ nông dân đã tham gia bảo hiểm thời tiết thí điểm theo chương trình hỗ trợ toàn bộ 100% chi phí bảo hiểm cũng chỉ có 54% tổng số hộ cho biết sẽ tiếp tục mua.

“Mức đóng bảo hiểm xác định dựa vào giá trị kinh tế của nông sản. So với các nông sản khác như lúa, ngô, mức đóng bảo hiểm cà phê có phần cao hơn.” Chị Lê Ngọc Lan cho biết. Do đó, “hỗ trợ của chính phủ hay các doanh nghiệp cà phê rất quan trọng với nông dân. Khi mất mùa, người nông dân không phải là bên duy nhất gánh chịu, mà các doanh nghiệp trong chuỗi và cả ngành cà phê cũng bị thiệt hại, vì vậy, các bên nên cùng đóng góp để thúc đẩy người dân tiếp cận với bảo hiểm.”
 
 
Tài liệu tham khảo:
 
[1] https://baochinhphu.vn/han-han-va-thieu-nuoc-se-gay-gat-hon-nam-2015-102198338.htm
[2] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/gcb.15097
[3] https://vjst.vn/Images/Tapchi/2016/6B/Bai3_page_14-19.pdf
[4] https://mof.gov.vn/webcenter/portal/tttc/pages_r/l/chi-tiet-tin-tin-tuc-tai-chinh?dDocName=BTC333230
[5] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212420923006659

 

Trở lại      In      Số lần xem: 82

[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
  • Hơn 120 quốc gia ký kết Hiệp ước Paris về biến đổi khí hậu
  • Một số giống đậu tương mới và mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa tại Đông Nam Bộ và Đồng Bằng Sông Cửu Long
  • Các nước cam kết chống biến đổi khí hậu
  • 12 giống hoa được công nhận bản quyền
  • Thảo luận việc quản lý nước theo cơ chế thị trường
  • Lượng nước ngầm trên Trái đất đạt 23 triệu kilômét khối
  • Sản xuất hồ tiêu thế giới: Hiện trạng và Triển vọng
  • Triển vọng tích cực cho nguồn cung ngũ cốc toàn cầu năm 2016
  • Cây trồng biến đổi gen với hai tỷ ha (1996-2015); nông dân hưởng lợi >150 tỷ usd trong 20 năm qua
  • Cơ hội cho gạo Việt
  • Việt Nam sẽ áp dụng cam kết TPP cho thêm 40 nước
  • El Nino có thể chấm dứt vào cuối tháng 6
  • Chi phí-hiệu quả của các chương trình bệnh động vật "không rõ ràng"
  • Xuất khẩu hồ tiêu: Gậy ông đập lưng ông
  • Đất có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng khí nhà kính
  • Quản lý và phát triển thương hiệu gạo Việt Nam
  • Những cách nổi bật để giải quyết những thách thức về hệ thống lương thực toàn cầu
  • Lập bản đồ các hộ nông dân trồng trọt trên toàn thế giới
  • Hỗ trợ chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng ngô
  • Nếu không được kiểm soát, cỏ dại sẽ gây thiệt hại kinh tế tới hàng tỷ USD mỗi năm
Designed & Powered by WEBSO CO.,LTD