Để xuất khẩu rau quả bền vững: Am hiểu và tuân thủ quy định của từng thị trường | Vien Khoa Hoc Ky Thuat Nong Nghiep Mien Nam

Theo các chuyên gia, để xuất khẩu rau quả bền vững, cần am hiểu và tuân thủ quy định của từng thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, nhất là sản phẩm chế biến sâu, đầu tư nhiều hơn vào công nghệ sản xuất, chế biến, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế...

Bên cạnh đó, xử lý nghiêm những hành vi mua bán mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói đối với nông sản xuất khẩu.

Đối mặt nhiều thách thức

Năm 2024, xuất khẩu rau, quả của Việt Nam thành công rực rỡ, khi đạt kim ngạch 7,15 tỷ USD.

Tuy nhiên, sang năm 2025, rau quả Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức. Từ ngày 8/01, Liên minh châu Âu (EU) tăng tần suất kiểm tra trái cây, trong đó có sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam từ 10% lên 20%.

Từ đầu năm 2025, Trung Quốc yêu cầu tất cả các lô hàng sầu riêng nhập khẩu phải có kết quả phân tích dư lượng Cadimi và chất vàng O tại các phòng thí nghiệm được nước này công nhận. Quy định này không chỉ áp dụng với Việt Nam, mà với tất cả các nước xuất khẩu, khiến quy trình xuất khẩu trở nên phức tạp, kéo dài thời gian thông quan. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp sầu riêng đã mang đi kiểm nghiệm nhưng đến cửa khẩu bị trả về. Nguyên nhân là do một số doanh nghiệp xuất khẩu lấy mẫu kiểm định không đủ tính đại diện cho lô hàng.

Trước xu hướng siết chặt tiêu chuẩn của các thị trường nhập khẩu, buộc ngành hàng rau quả phải có sự thay đổi căn bản.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung cho biết, không riêng thị trường Trung Quốc, một số thị trường lớn như Hoa Kỳ, Nhật Bản và các nước châu Âu cũng đã có những cảnh báo về chất lượng một số loại rau, quả nhập khẩu từ Việt Nam. Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp Quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (Văn phòng SPS Việt Nam) đã có thông báo gửi Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&MT) và Hiệp hội Rau quả Việt Nam liên quan đến việc sửa đổi Quy định (EU) 2019/1793 về tạm thời tăng cường kiểm soát chính thức và các biện pháp khẩn cấp quản lý việc đưa một số hàng hóa nhất định từ một số nước thứ ba vào các nước châu Âu.

Am hiểu và tuân thủ quy định của từng thị trường là cách duy nhất để mặt hàng rau quả cạnh tranh thuận lợi.

Bà Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu (Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chỉ ra rằng: “Nhiều thị trường lớn ra quy định mới nghiêm ngặt về mức dư lượng tối đa thuốc bảo vệ thực vật và kiểm dịch thực vật, trong khi Việt Nam chưa có quy trình chuẩn cho toàn bộ chuỗi sản xuất từ giống tới sau thu hoạch. Việt Nam cũng thiếu các tiêu chuẩn về xác định chất lượng rau quả. Đồng thời, liên kết sản xuất rau quả chưa bền vững, chưa hình thành được vùng nguyên liệu gắn với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu”.

Cũng theo bà Hiền, ngoài các quy định chung, mỗi quốc gia đều có các quy định riêng về tiêu chuẩn an toàn và kiểm dịch thực vật. Trong đó, thị trường nhập khẩu lớn nhất của nước ta là Trung Quốc có rất nhiều thay đổi như: Kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới; yêu cầu phải đàm phán mở cửa đối với từng loại sản phẩm, ký kết lại nghị định thư xuất khẩu đối với các loại quả truyền thống, yêu cầu khai báo mã vùng trồng và cơ sở đóng gói. Thêm vào đó, một số mặt hàng nông sản phải thực hiện đăng ký theo Lệnh 248, 249...

Giám sát vùng nguyên liệu và tăng đầu tư chế biến

Theo Cục Xuất - nhập khẩu (Bộ Công Thương), người tiêu dùng trên hầu khắp các thị trường nhập khẩu rau quả hiện nay đều ngày càng quan tâm đến lợi ích sức khỏe từ rau quả hữu cơ và chế biến sâu nên quy mô thị trường cho dòng hàng này gia tăng mạnh mẽ.

Cục Xuất - nhập khẩu cho rằng, để ngành hàng rau quả xuất khẩu ổn định, tăng trưởng bền vững cần có sự liên kết chặt chẽ giữa các bên, gồm nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp. Qua đó, giúp nâng cao giá trị nông sản, khẳng định thương hiệu Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu rau quả toàn cầu

Ông Nguyễn Phong Phú, Giám đốc Kỹ thuật Công ty Vina T&T Group, cho biết: Việt Nam là quốc gia có sản lượng trái cây lớn, bảo đảm cung cấp ổn định cho các thị trường. Hiện, Vina T&T Group đã xuất khẩu trái cây đi nhiều thị trường lớn như Mỹ, EU, Australia, Canada… Để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng thế giới thì doanh nghiệp cần tăng cường kiểm soát chất lượng từ khâu đầu vào, phải có vùng nguyên liệu đạt chuẩn và đa dạng sản phẩm chế biến, đồng thời mở rộng thị trường tiêu thụ.

Xung quanh nội dung báo chí phản ánh việc “cần tăng thêm đàm phán mở cửa thị trường trái cây”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao đồng chí Bộ trưởng Bộ Công Thương nghiên cứu để có các giải pháp phù hợp theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao và quy định pháp luật.

Tuy nhiên, thời gian qua một số doanh nghiệp hoặc cá nhân đã thực hiện các hành vi gian lận như bán hoặc cho thuê mã số vùng trồng; gian lận nguồn gốc sản phẩm, làm sai lệch thông tin xuất xứ sản phẩm; một số vùng trồng không duy trì sản xuất theo tiêu chuẩn đã đăng ký, dẫn đến các lô hàng bị phát hiện vi phạm kiểm dịch thực vật hoặc an toàn thực phẩm, ảnh hưởng đến niềm tin từ các đối tác quốc tế khiến việc đàm phán mở rộng thị trường trở nên khó khăn hơn. Do đó, các cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm những hành vi trên cũng như có giải pháp để tránh tình trạng mua bán mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói đối với nông sản xuất khẩu.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), cho rằng, việc am hiểu và tuân thủ quy định của từng thị trường là cách duy nhất để hàng hóa có thể xuất khẩu thuận lợi. Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa sản phẩm, kể cả sản phẩm chế biến sâu, để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng đa dạng về mẫu mã và xuất xứ. Bên cạnh Trung Quốc, cần mở rộng thị phần ở các quốc gia Đông Bắc Á như Hàn Quốc, Nhật Bản…

Theo các chuyên gia, ngành hàng rau quả cần đẩy mạnh tổ chức chuỗi sản xuất chuyên nghiệp, từ khâu canh tác, thu hoạch đến chế biến, bảo quản... Điều này giúp đảm bảo sản phẩm không những đạt tiêu chuẩn kỹ thuật mà còn giữ được chất lượng trong suốt quá trình vận chuyển, xuất khẩu. Đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan chức năng kiểm tra, kiểm soát vấn đề an toàn thực phẩm trước khi xuất khẩu.

Việc mở rộng thị trường, đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là nâng cao chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là vấn đề an toàn thực phẩm.

Được biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang thúc đẩy đàm phán với Trung Quốc để đưa xuất khẩu sầu riêng quay trở lại đà tăng trưởng. Bộ cũng khuyến cáo người dân, doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng tuyệt đối không sử dụng các hóa chất bị cấm hoặc để mức dư lượng tối đa cho phép vượt ngưỡng theo quy định của nước nhập khẩu. Đồng thời, cần có các chương trình kiểm soát an toàn thực phẩm tại vườn, vùng trồng và tại các cơ sở đóng gói, chế biến, bảo quản để xuất khẩu thuận lợi hơn.

Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết, thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục thông tin, tuyên truyền người dân, doanh nghiệp sản xuất theo nhu cầu thị trường, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Đồng thời tạo cơ chế, chính sách thúc đẩy người sản xuất và doanh nghiệp tăng cường hợp tác liên doanh, liên kết xây dựng chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị ổn định, bền vững, nâng cao vị thế của rau quả trên trường quốc tế. Cùng với đó, Cục sẽ tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ các doanh nghiệp tìm kiếm và mở rộng thị trường; mở cửa các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng như: thị trường thực phẩm Halal của các nước Hồi giáo, Trung Đông, châu Phi... với phương châm là đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa thị trường, góp phần từng bước giảm xuất khẩu tiểu ngạch qua biên giới phía Bắc. Đẩy mạnh xuất khẩu rau quả đã qua chế biến, tăng tỷ trọng chế biến sâu để giảm chi phí và nâng cao giá trị nông sản.

Ngọc Thủy - KTNT.

Trở lại

Số lần xem: 115

[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________