Gạo có chỉ số đường huyết thấp được xem là giải pháp đầy hứa hẹn để giảm thiểu khủng hoảng bệnh tiểu đường ở Châu Á
Thứ năm, 26-12-2024 | 07:52:26
|
Nguồn: Trends in Plant Science (2024). DOI: 10.1016/j.tplants.2024.11.003
Một bài báo mới do các nhà khoa học công bố gần đây khám phá tiềm năng của gạo có chỉ số đường huyết thấp (GI thấp) trong việc chống lại đại dịch bệnh tiểu đường đang gia tăng, đặc biệt là ở Châu Á.
Sự gia tăng của bệnh tiểu đường tuýp 2 đặt ra thách thức lớn với sức khỏe toàn cầu, với hơn 537 triệu người bị ảnh hưởng vào năm 2021, dự đoán sẽ vượt quá 780 triệu vào năm 2045. Ở Châu Á, người tiêu dùng phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cấp tính do tiêu thụ nhiều đồ uống có đường chứa nhiều calo, thực phẩm chế biến và carbohydrate tinh chế, bao gồm gạo trắng được đánh bóng, loại thực phẩm chính có liên quan đến việc tăng tải lượng đường huyết.
Bài báo “Gạo có chỉ số đường huyết thấp: chế độ ăn lành mạnh hơn để chống lại đại dịch bệnh tiểu đường ở Châu Á”, được công bố trên tạp chí Trends in Plant Science, đề nghị việc phát triển các giống gạo có GI thấp, tập trung vào việc cân bằng lợi ích sức khỏe, chất lượng hạt ngũ cốc và năng suất nông nghiệp, có thể là công cụ đầy hứa hẹn để giảm thiểu đại dịch bệnh tiểu đường.
Gạo có GI thấp là gì?
Tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đang tăng ở mức báo động, đặc biệt là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Châu Á, nơi có mức tiêu thụ gạo bình quân đầu người cao nhất, chịu đựng gánh nặng bất hợp lý.
Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiêu thụ nhiều gạo trắng, có chỉ số đường huyết cao, với nguy cơ mắc bệnh tiểu đường gia tăng. Do đó, cần phải đưa tính trạng GI thấp vào các giống lúa để phát triển gạo xay sát có GI thấp như một giải pháp của chế độ ăn lành mạnh hơn.
Chỉ số đường huyết đo tốc độ làm tăng lượng đường trong máu của thực phẩm. Thực phẩm có GI cao được tiêu hóa nhanh chóng, dẫn đến lượng đường trong máu tăng đột ngột, yếu tố góp phần gây ra bệnh tiểu đường. Gạo có GI thấp tiêu hóa chậm hơn, dẫn đến giải phóng glucose từ từ vào máu. Điều này làm giảm lượng đường trong máu tăng đột xuất và hỗ trợ kiểm soát đường huyết tốt hơn, yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
Gạo trắng truyền thống thường có chỉ số GI cao (70–94), trong khi các giống lúa có GI thấp nhắm tới GI dưới 55. Tuy nhiên, thách thức nằm ở việc phát triển loại gạo cân bằng giữa GI thấp, hương vị, cấu trúc và năng suất.
Những tiến bộ trong phát triển gạo GI thấp
Gần đây, các nhà nghiên cứu đã lai tạo các giống lúa có chỉ số đường huyết thấp hơn và hàm lượng protein cao. Nỗ lực này bao gồm việc làm tăng hàm lượng tinh bột kháng và amylose của gạo, làm chậm quá trình giải phóng glucose trong quá trình tiêu hóa. Những tiến bộ trong công nghệ chọn tạo giống dựa vào chỉ thị (marker-assisted breeding) và chỉnh sửa bộ gen đã cho phép phát triển các giống lúa có GI thấp mà không ảnh hưởng đến năng suất hoặc các đặc tính cảm quan.
Những lợi ích tiềm tàng cho sức khỏe của gạo GI thấp rất lớn. Bằng cách làm giảm phản ứng đường huyết của chế độ ăn phụ thuộc nhiều vào gạo, những giống lúa này có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Các quốc gia như Bangladesh và Philippines đã bắt đầu áp dụng các giống như BR-16 và IRRI-147 (ban đầu được lai tạo để thích ứng với khí hậu và sau đó được phát hiện có đặc tính GI thấp). Hơn nữa, các sáng kiến của tổ chức quốc tế như Tổ chức Seeds Without Borders hướng đến mục tiêu đẩy nhanh việc phân phối các giống lúa này trên khắp Châu Á và các quốc gia khác.
Một trở ngại lớn của giống lúa có GI thấp thế hệ đầu tiên có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu này là nó thường có đặc tính cứng cơm hơn, làm giảm sự ủng hộ của người tiêu dùng. Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu đang tìm cách cân bằng cấu trúc và chất lượng dinh dưỡng có đặc tính GI thấp. Rào cản khác là trở ngại về kinh tế và quản lý chuỗi cung ứng đối với việc áp dụng rộng rãi, đặc biệt là đối với những người nông dân sản xuất nhỏ.
Bất chấp những thách thức này, lúa có GI thấp có tiềm năng lớn trong việc giảm bớt gánh nặng về kinh tế và sức khỏe cộng đồng. Theo dự đoán, việc áp dụng 25% lúa có GI thấp có khả năng giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở Châu Á. Hơn nữa, khi Châu Phi chuyển sang sử dụng lúa làm lương thực chính, việc đưa các giống lúa có GI thấp vào sản xuất sớm có thể ngăn chặn được một đợt bùng phát bệnh tiểu đường tương tự.
Nhìn về tương lai
Ngoài những lợi ích trực tiếp cho sức khỏe, gạo GI thấp có khả năng mang lại cơ hội kinh tế cho người nông dân bằng cách khai thác các thị trường cao cấp cho các sản phẩm gạo tập trung vào sức khỏe. Sự hợp tác giữa các chính phủ, viện nghiên cứu và khu vực tư nhân sẽ rất quan trọng để mở rộng quy mô sản xuất, phân phối và hướng dẫn người tiêu dùng.
Gạo GI thấp, giàu protein và dinh dưỡng, có thể trở thành nền tảng trong việc giải quyết gánh nặng kép của tình trạng suy dinh dưỡng và các bệnh không lây nhiễm. Tiềm năng mở rộng ý tưởng này sang các loại tinh bột chủ yếu khác, chẳng hạn như cây lúa mì và cây lấy củ, càng nhấn mạnh thêm sức mạnh chuyển đổi của nó.
Khi đại dịch bệnh tiểu đường tiếp tục tăng nhanh, việc tích hợp gạo GI thấp vào hệ thống thực phẩm toàn cầu thể hiện một cách tiếp cận mang tính chuyển đổi để cải thiện sức khỏe cộng đồng. Bằng cách ưu tiên các cải tiến về chế độ ăn, Châu Á và các khu vực khác sẽ được hưởng lợi từ một tương lai lành mạnh và bền vững hơn.
Nguyễn Tiến Hải theo Phys.org
|
![]() ![]() ![]() |
[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
|