|
 Đang trực tuyến :
34 |
|
 Số lượt truy cập :
33261433 |
|
|
|
|
|
Năm 2021- Mía đường có ngọt không?
Thứ ba, 08-06-2021 | 09:31:24
|
|
Không thể không giật mình, khi Việt Nam xếp thứ 6 trên thế giới về lượng tiêu thụ đường ăn, đường dùng cho chế biến thực phẩm, nước giải khát lên tới 2 triệu tấn/năm. Vậy mà, đến cuối tháng 4/2021, ngành Mía đường mới sản xuất được 661.712 tấn đường, mức thấp kỷ lục về sản lượng trong 5 năm gần đây.
Đảm bảo lợi ích của người trồng mía. Ảnh: M.Ca.
Điều này đồng nghĩa rằng, ngành Mía đường mới đảm bảo “cung” được một phần ba (1/3); lượng đường còn thiếu khoảng gần 1 triệu 400 ngàn tấn bắt buột Việt Nam phải nhập khẩu. Ngoài ra, trong một bài toán chung về phát triển, ngành Mía đường còn phải đối mặt với tình trạng thiếu nguyên liệu trầm trọng do diện tích vùng trồng mía bị thu hẹp mạnh từ 300 nghìn hécta nay giảm xuống còn gần 160 nghìn hécta; từ chỗ có hơn 300 nghìn hộ dân tham gia trồng mía, nay chỉ còn khoảng 170 nghìn người trồng.
Thiếu thì phải nhập khẩu, đó là việc thường tình của thương mại, của cung – cầu; nhưng chỉ trong 3 tháng đầu năm mà tổng lượng đường Việt Nam nhập khẩu đã “bùng nổ”, đạt mức 188.202 tấn, tăng 57,3 lần từ 5 nước là Lào, Campuchia, Indonesia, Malaysia, Myanmar thì đó là điều đáng nghĩ, đáng bàn?.
Không nghĩ và bàn sao được – khi các doanh nghiệp trong ngành đã nâng giá mía để khuyến khích nông dân quay lại với cây mía. Cùng với sản lượng đường quá thấp do diện tích mía giảm – hai yếu tố này đã làm giá thành sản xuất đường rất cao khiến giá bán cao. Hậu quả, đã làm cho ngành Mía đường Việt Nam “thấm đòn” bởi rất nhiều nhà máy đường để tồn kho, không đủ tiền trả tiền mua mía cho nông dân và còn mài mòn mối liên kết giữa nhà máy và nông dân, trong khi Thái Lan liên tục triển khai các biện pháp bán phá giá…
Để bảo vệ người trồng mía và ngành Mía đường Việt Nam, Bộ Công thương bắt đầu điều tra vụ việc với ngành Mía đường vào tháng 9 năm 2020. Trải qua gần 5 tháng điều tra, quyết định áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp tạm thời với mía đường Thái Lan được đưa ra với 2 mức: 44,88% đường tinh luyện và 33,88% đối với đường thô, nhưng việc nhập khẩu bùng nổ làm cho đường nhập khẩu đang hoàn toàn làm chủ thị trường Việt Nam, đẩy ngành Mía đường vào thế bất lợi từ sản xuất, giá bán đến tiêu dùng.
Bên cạnh đó, khối lượng đường nhập khẩu gia tăng đột biến từ một số quốc gia ASEAN như Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar, Indonesia nhờ ưu đãi thuế giá rẻ (thuế chỉ có 5%) đang khiến ngành Đường trong nước thoi thóp. Nên chăng, một khả năng cần cân nhắc nghiêm túc để xử lý phần “cội rễ” của giá đường mía không công bằng của Thái Lan: Đó là khởi kiện Thái Lan ra Cơ quan giải quyết tranh chấp (DSB) của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) để tham vấn, yêu cầu Thái Lan cắt giảm và xóa bỏ các chương trình trợ cấp xuất khẩu đường mía.
Thực tế là các doanh nghiệp mía đường Việt Nam vẫn phải chủ động đổi mới công nghệ để nâng cao năng suất sản xuất, giảm thiểu thiệt hại, bởi vì cạnh tranh theo quy luật thị trường thì “lời ăn, lỗ chịu”, chứ không thể chờ đợi vào các biện pháp giải cứu từ bên ngoài. Hơn thế nữa, biện pháp áp thuế “chống bán phá giá”, thuế “chống trợ cấp” dưới hình thức thuế nhập khẩu bổ sung như hiện nay của Việt Nam chỉ là biện pháp tại biên giới hải quan giữa Thái Lan và Việt Nam. Trong khi đó, Việt Nam là nước sản xuất và xuất khẩu đường qua Thái Lan và các quốc gia khác. Đường mía của Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với đường mía của Thái Lan tại thị trường Thái Lan và thị trường các nước, giải pháp thuế quan nhập khẩu bổ sung tại biên giới hải quan sẽ không đảm bảo sản phẩm đường mía của Việt Nam đủ mạnh để cạnh tranh hay thậm chí chiếm lĩnh thị trường – điều mà đường mía của Việt Nam có thể làm được nếu các nước loại bỏ các chương trình trợ cấp dành cho đường mía của họ.
Như vậy, nói cho đến tận cùng, nếu Chính phủ Thái Lan quyết liệt trợ cấp xuất khẩu và trợ cấp trong nước thì “tác động ngoại quan của thuế nhập khẩu bổ sung” sẽ không thể “diệt tận gốc” các loại “cỏ cạnh tranh không lành mạnh”. Thuế càng cao thì Chính phủ Thái Lan trợ cấp càng cao hơn để bù lỗ cho doanh nghiệp của họ. Và như vậy, đâu sẽ là điểm dừng?.
Đường tinh luyện từ sản phẩm mía. Ảnh minh họa.
Theo đó, điểm dừng chỉ có thể là giải pháp ngoại giao kinh tế mang tính chất bắt buộc và có giá trị thi hành do Cơ quan giải quyết tranh chấp (DSB) đưa ra, để chính phủ Thái Lan loại bỏ và cắt giảm trợ cấp xuất khẩu. Và theo Điều XXIII Hiệp định GATT 1994 và Điều 1 Hiệp định giải quyết tranh chấp, DSB chỉ giải quyết khi và chỉ khi Việt Nam xuất trình đầy đủ chứng cứ trong hồ sơ khởi kiện Thái Lan vi phạm Điều 3 Hiệp định Nông nghiệp.
Về thực tiễn khởi kiện lên WTO của Việt Nam, tính đến thời điểm hiện nay, Việt Nam có 3 lần kiện chống lại Mỹ về việc bị áp dụng không phù hợp Hiệp định chống bán phá giá tôm (WT/DS404; WT/DS429) và phi lê cá (WT/DS526), và một vụ kiện chống lại Indonesia về việc bị áp dụng không phù hợp Hiệp định tự vệ thương mại đối với thép (WT/DS496). Việt Nam chưa từng kiện thành viên nào của WTO liên quan đến trợ cấp theo Hiệp định SCM hoặc trợ cấp theo Hiệp định Nông nghiệp. Trợ cấp là chế định rất phức tạp và thường được che giấu rất tinh vi, do đó, việc khởi kiện Thái Lan lên WTO để nhận diện bản chất các loại trợ cấp dành cho đường mía của Thái Lan gây ra cũng là việc cần làm để học hỏi kinh nghiệm phục vụ cho quá trình điều tra, áp dụng các biện pháp chống trợ cấp và đồng thời, giải quyết căn nguyên giá đường mía không công bằng từ Thái Lan.
Hơn thế, về lý thuyết, khi đã có đủ thông tin, việc kiện Thái Lan hay không là do Việt Nam chủ động quyết định, bởi đây là quyền hoàn toàn hợp pháp của Việt Nam trong WTO. Căn cứ vào kinh nghiệm của Brazil (2016), sau khi Brazil nộp đơn khởi kiện lên DSB thì Thái Lan đã chủ động cắt giảm trợ cấp xuất khẩu mía đường theo chương trình phân chia lợi nhuận 70:30 đã có hiệu lực áp dụng tại Thái Lan từ những năm 1980 mà không cần chờ đến DSB đưa ra kết luận cuối cùng. Lần này, nếu Việt Nam đệ đơn khởi kiện, đó cũng có thể là một “đòn gió” đủ để Thái Lan tạm dừng các chương trình trợ cấp? Và nếu được như thế, doanh nghiệp sản xuất đường mía của Việt Nam cũng có thêm thời gian tự nâng cấp chính mình và hội nhập hiệu quả hơn; đồng thời đảm bảo được sinh kế của người nông dân trồng mía, người lao động trong các doanh nghiệp của ngành Mía đường. Như vậy, nếu Việt Nam khởi kiện Thái Lan về “chống trợ cấp” giá đường thì đấy là sự cấp thiết, hợp pháp, hợp lý!.
Hoàng Trọng Thủy - Langmoi. |
Trở lại
In
Số lần xem: 241
|
|
[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
|
