Chào mừng Quý độc giả đến với trang thông tin điện tử của Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam

Tin nổi bật
Thành tích

Huân chương Ðộc lập

- Hạng 1 - Hạng 2 - Hạng 3

Huân chương Lao động

- Hạng 1 - Hạng 2 - Hạng 3

Giải thưởng Nhà nước

- Nghiên cứu dinh dưởng và thức ăn gia súc (2005)

- Nghiên cứu chọn tạo và phát triển giống lúa mới cho xuất khẩu và tiêu dùng nội địa (2005)

Giải thưởng VIFOTEC

- Giống ngô lai đơn V2002 (2003)

- Kỹ thuật ghép cà chua chống bệnh héo rũ vi khuẩn (2005)

- Giống Sắn KM 140 (2010)

 

Trung tâm
Liên kết website
lịch việt
Thư viện ảnh
Video
Thiết lập chuỗi giá trị nông sản thông minh và an toàn tại Việt Nam Cà chua bi

Thống kê truy cập
 Đang trực tuyến :  22
 Số lượt truy cập :  35948501
Tái sử dụng nước và bùn thải: Thiếu quy chuẩn và đắt đỏ?
Thứ hai, 23-12-2024 | 07:53:19

Dù đây là việc Việt Nam sớm muộn cũng phải làm để đảm bảo an ninh nguồn nước nhưng cái khó hiện nay là vẫn thiếu quy chuẩn về tái sử dụng nước thải.

 

Hệ thống xử lý nước thải của khu công nghiệp Deep C, Hải Phòng.
Hệ thống xử lý nước thải của khu công nghiệp Deep C, Hải Phòng.
 
Thiếu quy chuẩn, hướng dẫn cụ thể

“Có rất nhiều con sông bên trên xả nhưng bên dưới thì sử dụng”, GS. TS Nguyễn Việt Anh, Viện trưởng Viện Khoa học và Kỹ thuật Môi trường, nêu thực trạng về việc sử dụng nước thải đã qua xử lý cho tưới tiêu nông nghiệp còn tùy tiện, lỏng lẻo.
 
“Ở bên trên xả thải chỉ cần đạt quy chuẩn xả thải theo QCVN 40:2011/BTNMT (thường xả thải chỉ cần đạt chuẩn nguồn nước không dùng cho mục đích sinh hoạt), ở dưới lấy nước lên thì hy vọng đạt tiêu chuẩn mức A của QCVN 08:2023/BTNMT, còn nếu là mức B thì vẫn cứ phải sử dụng”
 
(mức A: Chất lượng nước tốt, có thể dùng cho sinh hoạt, mức B: chất lượng nước trung bình, có thể dùng cho sản xuất công nghiệp và nông nghiệp - PV).
 
Tình trạng chung ở các vùng nông nghiệp, kể cả các vùng nuôi, trồng chủ lực là người dân vẫn dùng nước xả thải xuống sông suối để tưới cây, thậm chí nuôi trồng thủy sản, trong khi phương án sử dụng nước thải theo mô hình de-facto như vậy không được quy định khuyến khích.

Đây là một trong những thực tế được thảo luận tại Hội thảo “Hướng dẫn kỹ thuật và Hợp tác đa bên nhằm thúc đẩy tái sử dụng nước thải và bùn cặn, thu hồi tài nguyên” do Đại sứ quán Hà Lan tại Việt Nam và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức ngày 11/12. Căn nguyên của tình trạng trên là, dù đã có cơ sở pháp lý1 cho tái sử dụng nước thải, còn thiếu rất nhiều quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật cho từng mục đích sử dụng cụ thể.

Trong khi việc tái sử dụng nước thải để tưới cây ở bên ngoài khu công nghiệp đang lỏng lẻo, nhiều doanh nghiệp ở trong khu công nghiệp lại thấp thỏm không dám thực hiện vì chưa có hướng dẫn cụ thể. Chẳng hạn, bà Phạm Thị Trúc Thanh, Giám đốc phát triển bền vững Heineken Việt Nam, chia sẻ trước đây các nhà máy của Heineken vẫn dùng nước thải đã qua xử lý để tưới cây, nhưng từ khi có Nghị định 08/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp lại phải chờ hướng dẫn cụ thể từ Bộ NN&PTNT và chuyển sang dùng nước sạch để tưới cây.

Ba phương án tái sử dụng nước thải: (a) Tái sử dụng trực tiếp cho cấp nước; (b) Tái sử dụng gián tiếp có chủ đích; và (c) Tái sử dụng gián tiếp không có chủ đích (mô hình de-facto). Nguồn: IESE, HUCE
Ba phương án tái sử dụng nước thải: (a) Tái sử dụng trực tiếp cho cấp nước; (b) Tái sử dụng gián tiếp có chủ đích; và (c) Tái sử dụng gián tiếp không có chủ đích (mô hình de-facto). Nguồn: IESE, HUCE

Việc tái sử dụng nước thải chủ yếu đang diễn ra rất hạn chế trong quy mô doanh nghiệp xả thải bởi việc chuyển nước thải đã qua xử lý cho đơn vị khác có nhu cầu vẫn chưa được hướng dẫn đầy đủ.
 
Để thực hiện được, bà Diệp Thị Kim Hoàn, Giám đốc phát triển bền vững Khu công nghiệp Deep C (Hải Phòng), cho biết cả bên chuyển và bên tiếp nhận nước thải đều phải điều chỉnh giấy phép môi trường, và việc chứng minh khả năng chuyển giao và tiếp nhận cho Bộ TN&MT có thủ tục phức tạp và thời gian xét duyệt kéo dài.
 
Việc chuyển nước phải thông qua một đường ống riêng chứ không được hòa nước thải đã qua xử lý vào hệ thống tiếp nhận nước thô của doanh nghiệp nhận, nhưng “việc thiết kế, đầu tư hệ thống đường ống riêng chưa có tiêu chuẩn nào, chưa biết dựa vào đâu để làm, phải đáp ứng yêu cầu như thế nào”. Vì vậy, đến nay chưa có trường hợp nào chuyển giao trực tiếp giữa hai đơn vị thành công.
 
Bùn thải còn phức tạp và gây lúng túng hơn nước thải. Theo GS. TS Nguyễn Việt Anh, tái sử dụng nước thải luôn phải tính đến giải quyết bùn và dòng thải thứ cấp. Công nghệ xử lý nước thải phổ biến nhất là RO, nhưng dòng thải RO có đến 50% là muối với nồng độ 4.000 - 5.000 mg/l. Doanh nghiệp không xả thải ra thủy vực là biển thì yêu cầu dòng nước thải có hàm lượng Cl- không được vượt quá 500 mg/l khi tái sử dụng cho mục đích sinh hoạt và 1000 mg/l khi tái sử dụng cho mục đích công nghiệp, theo QCVN 40:2011/BTNMT.
 
“Vậy muối đó xả đi đâu, có được phép xả hay không, hay phải cho vào xe xitec chở đi, hay phải làm cho nó bay hơi, biến nó thành dung dịch sền sệt rồi mới chở đi được?”, GS. TS Nguyễn Việt Anh đặt ra một loạt câu hỏi chưa được làm rõ.

Nhiều vùng nông nghiệp có nhu cầu sử dụng dạng phân bón này, chẳng hạn như lượng bùn thải từ các doanh nghiệp thủy sản chiếm khoảng 32 - 35% tổng lượng bùn khoảng 65.500 tấn/năm của tỉnh Tiền Giang, theo ông Lê Trọng Hữu, Chuyên viên Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Tiền Giang.
 
Là vùng trồng hoa quả trọng điểm, Tiền Giang có nhu cầu sử dụng phân bón từ bùn thải đã qua xử lý, đặc biệt là bùn thải từ sinh hoạt và doanh nghiệp thủy sản do lượng hóa chất ít. Tuy nhiên, các loại phân bón không dễ đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng phân bón theo Thông tư 09/2019/TT-BNNPTNT của Bộ NN&PTNT.

Chưa kể, các quy chuẩn đang thiếu nhiều yếu tố quan trọng. Hiện nay quy chuẩn xả thải chủ yếu quy định về các thành phần hóa học mà chưa quan tâm đến thành phần vi sinh, trong khi đây là yếu tố rất quan trọng nếu muốn tái sử dụng nước thải. “Khi chúng ta dùng nước đó để tưới các bãi cỏ trong công viên, trẻ em ra đấy chơi, nghịch ở bãi cỏ thì sẽ tiếp xúc [với các mầm bệnh có thể có trong nước thải đã qua xử lý]. Khi trẻ em đưa tay lên miệng, vô hình trung sẽ phơi nhiễm các mầm bệnh”, GS. TS Nguyễn Việt Anh phân tích.

Đắt hơn mua nước thô

Doanh nghiệp tái sử dụng nước thải không chỉ thiếu hướng dẫn từ cơ quan chức năng mà còn thiếu động lực tài chính. GS. TS. Nguyễn Việt Anh nhận định “nước thô ở Việt Nam nói chung là rẻ, rẻ hơn rất nhiều so với các nước khác”.
 
Ông tính toán chỉ riêng chi phí xử lý nước thải đã dao động từ 0,2 - 1 USD (khoảng 4.800 - 24.000 VNĐ), nếu muốn xử lý đến chất lượng có thể tái sử dụng được thì còn cao hơn nữa, trong khi mua nước thô chỉ hết 900 - 1.000 VNĐ/khối.
 
Các công nghệ xử lý nước thải phổ biến hiện nay gồm RO (thẩm thấu ngược), UF (siêu lọc) và MF (màng vi lọc), trong đó chi phí lắp đặt hệ thống công suất lớn cho nhà máy công nghiệp thường rơi vào vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, chưa kể chi phí vận hành và bảo trì.

Đồng tình với quan điểm này, bà Hoàng Thanh Nga, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) tại Việt Nam chia sẻ, trường hợp một dự án từ năm 2018 ở tỉnh Thanh Hóa về xanh hóa ngành dệt may, tái chế nước thải dệt nhuộm.
 
Qua dự án, bà nhận thấy “xét cho cùng, để nhân rộng tái sử dụng thì chi phí đầu tư cho xử lý bổ sung để nước thải quay vòng lại phải hấp dẫn nhà đầu tư, còn hiện nay đa phần sáu doanh nghiệp chúng tôi hỗ trợ thành công là làm theo yêu cầu của nhãn hàng. Nhãn hàng áp một định mức là phải tái chế 30 - 40% lượng nước thải thì họ phải ‘nghiến răng’ làm thôi, chứ chi phí đầu tư rất cao, không hoàn vốn được hoặc hoàn vốn phải trên bảy năm”.
 
Một số doanh nghiệp khác cũng phải miễn cưỡng tái sử dụng nước thải do thủy vực tiếp nhận nước đã hết khả năng chịu tải, và doanh nghiệp muốn đầu tư vào đó phải cam kết tái sử dụng một tỷ lệ nước thải nhất định theo yêu cầu của chính quyền địa phương.

Không thể không làm

Dù các doanh nghiệp còn thiếu động lực tài chính và thiếu quy chuẩn, hướng dẫn chi tiết, nhưng tái sử dụng nước thải là điều phải làm vì lượng nước thải quá lớn đang ngày càng đe dọa an ninh nguồn nước.
 
Năm 2020, lượng nước thải đô thị phát sinh trên toàn cầu là 411 tỷ m3, dự kiến sẽ tăng lên 470 tỷ m3 vào năm 2030 và 574 tỷ m3 vào năm 2050, theo nghiên cứu của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc. Thế giới cũng đang đối mặt với vấn đề an ninh nguồn nước khi nhu cầu nước sẽ lớn hơn nguồn cung nước khoảng 40% vào năm 2030. Việt Nam rất cần tái sử dụng nước thải vì tỷ lệ đô thị hóa tăng rất nhanh (có thể đạt 50% vào năm 2030) và số lượng các khu công nghiệp ngày càng nhiều.

Hiện tại, sử dụng nước thô có thể rẻ hơn tái sử dụng nước thải, nhưng nếu không tiết kiệm ngày hôm nay, “tương lai có thể mình không mua một khối nước với giá 10.000 đồng nữa mà là 30.000 đồng”, bà Phạm Thị Trúc Thanh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhìn bài toán tài chính một cách tổng thể để thấy được lợi ích. “Khi đầu tư hệ thống tái sử dụng nước này, có thể nước xử lý giá gấp đôi mua nước thô, nhưng đây là một quyết định đúng khi nhìn theo hướng đầu tư lâu dài và vì trách nhiệm xã hội”.

Trong lúc chờ đợi cơ quan chức năng ban hành các quy chuẩn cụ thể, nhiều tổ chức quốc tế đã bắt tay vào xây dựng các hướng dẫn kỹ thuật cho những đơn vị muốn tái sử dụng nước thải.
 
“Thực tế các nước trên thế giới đã có các hướng dẫn cụ thể cho từng mục đích sử dụng”, GS. TS Nguyễn Việt Anh nói. Ông cùng các cộng sự đang phối hợp cùng UNDP tại Việt Nam xây dựng một tài liệu hướng dẫn tương tự, bao gồm các nội dung như các ứng dụng của nước thải sau xử lý, công nghệ xử lý nước thải để tái sử dụng, quản lý tái sử dụng nước thải, và thực hiện dự án xử lý, tái sử dụng nước thải.
 
Ngoài ra, GS. TS Nguyễn Việt Anh cũng đã cùng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xây dựng Kế hoạch cấp nước an toàn bằng tiếng Việt cho Việt Nam, còn Kế hoạch vệ sinh an toàn đã được đưa vào dự thảo Luật cấp thoát nước đang được xây dựng. Hai Kế hoạch này cũng là những công cụ được nhiều quốc gia áp dụng để đảm bảo tái sử dụng nước thải an toàn. Tương tự với bùn thải, nhiều nước châu Âu đã có ma trận hướng dẫn rõ ràng bùn được xử lý bằng công nghệ nào thì được phép tái sử dụng trong nông nghiệp ra sao và có biện pháp giám sát chặt chẽ.

Để việc vận hành và chi phí tối ưu, GS. TS Nguyễn Việt Anh gợi ý các doanh nghiệp/khu công nghiệp nên tính đến phương án tái sử dụng nước thải ngay từ khi thiết kế khu công nghiệp và xây dựng hệ thống đường ống riêng. “Nguyên tắc của xử lý nước là ‘chia để trị’, nếu chúng ta tách riêng dòng ngay từ đầu thì cơ hội tái sử dụng và thực hiện sản xuất sạch cao hơn rất nhiều, thay vì chúng ta trộn hết tất cả một dòng chất bẩn bị pha loãng, tốn rất nhiều chi phí xử lý”, ông nói.
 
GS. TS Nguyễn Việt Anh cũng gợi ý về cơ chế, việc tái sử dụng nước thải có thể triển khai theo hình thức giống như tín chỉ carbon để tạo thêm động lực và nguồn thu cho doanh nghiệp.
 
Trà My - KHPT
 
Ghi chú:

(1) Luật Bảo vệ môi trường 2020, Luật Tài nguyên nước 2023 và đặc biệt là Điều 74, Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

 

Trở lại      In      Số lần xem: 100

[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
  • Hơn 120 quốc gia ký kết Hiệp ước Paris về biến đổi khí hậu
  • Một số giống đậu tương mới và mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa tại Đông Nam Bộ và Đồng Bằng Sông Cửu Long
  • Các nước cam kết chống biến đổi khí hậu
  • 12 giống hoa được công nhận bản quyền
  • Thảo luận việc quản lý nước theo cơ chế thị trường
  • Lượng nước ngầm trên Trái đất đạt 23 triệu kilômét khối
  • Sản xuất hồ tiêu thế giới: Hiện trạng và Triển vọng
  • Triển vọng tích cực cho nguồn cung ngũ cốc toàn cầu năm 2016
  • Cây trồng biến đổi gen với hai tỷ ha (1996-2015); nông dân hưởng lợi >150 tỷ usd trong 20 năm qua
  • Cơ hội cho gạo Việt
  • Việt Nam sẽ áp dụng cam kết TPP cho thêm 40 nước
  • El Nino có thể chấm dứt vào cuối tháng 6
  • Chi phí-hiệu quả của các chương trình bệnh động vật "không rõ ràng"
  • Xuất khẩu hồ tiêu: Gậy ông đập lưng ông
  • Đất có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng khí nhà kính
  • Quản lý và phát triển thương hiệu gạo Việt Nam
  • Những cách nổi bật để giải quyết những thách thức về hệ thống lương thực toàn cầu
  • Lập bản đồ các hộ nông dân trồng trọt trên toàn thế giới
  • Hỗ trợ chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng ngô
  • Nếu không được kiểm soát, cỏ dại sẽ gây thiệt hại kinh tế tới hàng tỷ USD mỗi năm
Designed & Powered by WEBSO CO.,LTD