Các nhà khoa học xác định tác nhân của hai bệnh gây hại nghiêm trọng trên cây Sắn

Theo ước tính có khoảng 800 triệu người ở các vùng nhiêt đới phụ thuộc vào cây sắn để làm nguồn thực phẩm và thu nhập. Suốt mấy chục năm trở lại đây, cây sắn đã bị tàn phá nghiêm trọng bởi các bệnh hại lây lan nhanh chóng. Tuy nhiên, mới đây các nhà khoa học đã mang đến tin vui cho các nhà chọn tạo giống và người trồng sắn.

Tiến sỹ Wilmer Cuellar dẫn đầu một nhóm các nhà bệnh cây học tại Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (Liên minh Biodiversity & CIAT). Trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học so sánh các mẫu sắn sạch bệnh và mẫu bị nhiễm bệnh.

Nguồn: Alliance of Bioversity International và CIAT.

Trong một loạt nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Reports và New Disease Reports, các nhà khoa học đã xác định được tác nhân gây bệnh và phát triển các xét nghiệm chẩn đoán đầu tiên cho hai loại bệnh: Bệnh sần da cóc trên sắn (Cassava Frogskin Disease – CFSD) và Bệnh chổi rồng trên sắn (Cassava Witches’ Broom Disease – CWBD). Đây là một cột mốc quan trọng có thể tạo ra cuộc cách mạng trong quản lý bệnh sắn trên khắp Châu Mỹ Latin, vùng Caribe, cũng như ở Đông Nam Á, nơi mà nông dân và các nhà nghiên cứu đã cùng nhau chống lại sự lây lan của các bệnh này trong nhiều thập kỷ.

Các nhà khoa học đạt được những phát hiện này nhờ một cách tiếp cận đa ngành, kết hợp bệnh cây học cổ điển, phân tích metagenomics, tin sinh học và dịch tễ học. Nhóm nghiên cứu do TS. Wilmer Cuellar từ Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (Liên minh Biodiversity & CIAT) dẫn đầu, với phạm vi nghiên cứu cây trồng trên toàn cầu.

Theo TS. Cuellar, nhận biết và ngăn chặn tác nhân gây bệnh sớm rất quan trọng: “Nghiên cứu phòng ngừa trong Chương trình Sắn của Liên minh Biodiversity & CIAT là chìa khóa để giảm thiểu tác động tiêu cực của những bệnh này tại các khu vực mà chúng chưa xuất hiện, chẳng hạn như Châu Phi cận Sahara”.

Một nông dân tại Lào đang so sánh  sự khác biệt giữa một cây sắn khỏe mạnh (phải) và một cây bị Bệnh chổi rồng (CWBD) (trái).  Nguồn: A. Galeon / Liên minh Bioversity & CIAT.

Các phát hiện của nhóm nghiên cứu tập trung vào xác định tác nhân gây bệnh của 2 loại bệnh hại chính:

Bệnh sần da cóc trên sắn (CFSD), gây thất thu nghiêm trọng ở khắp Châu Mỹ, là một bệnh do virus có liên quan đến torradovirus chưa từng được xác định trước đây.

Bệnh chổi rồng trên sắn (CWBD), một bệnh hại làm giảm năng suất có nguồn gốc ở Đông Nam Á, đã vượt qua Thái Bình Dương và được phát hiện tại French Guiana và Brazil. Đây là bệnh do nấm, liên quan đến Ceratobasidium theobromae.

Nhờ kết quả nghiên cứu này, các chuyên gia cây trồng và các cơ quan quốc gia hiện đang triển khai các xét nghiệm để chứng nhận cây giống sắn sạch bệnh, theo dõi sự lây lan và tiến hóa của mầm bệnh, xác định các giống sắn kháng bệnh và định hướng các biện pháp phòng trừ hóa học có mục tiêu.

Nghiên cứu khoa học giúp đưa ra phản ứng nhanh chóng. "Giải quyết những vấn đề nan giải này đòi hỏi nhiều năm hợp tác kiên trì và khoa học tiên tiến. Giờ đây, chúng ta đã được trang bị đầy đủ kiến thức để giải quyết trực tiếp những căn bệnh này và bảo vệ sản xuất sắn cho các thế hệ tương lai", TS.Cuellar cho biết.

Nguyễn Ngọc Hùng theo Phys.org