Quy mô trung bình của các trang trại toàn cầu có thể tăng gấp ba vào năm 2100 do dân số nông thôn giảm

Nguồn: Pixabay/CC0 Public Domain.

Quy mô trang trại đóng vai trò then chốt trong việc định hình hệ thống sản xuất nông nghiệp và kết quả về bền vững môi trường. Tuy nhiên, các xu hướng dài hạn về quy mô trang trại trên phạm vi toàn cầu vẫn chưa được hiểu rõ.

Để thu hẹp khoảng trống này, nhóm nghiên cứu do giáo sư Lưu Lôi thuộc Viện Địa lý và Thủy lý học Nam Kinh, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc dẫn đầu đã tái xây dựng và phân tích bộ dữ liệu quy mô trang trại toàn cầu trong giai đoạn 1970-2020.

Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Communications, đã làm sáng tỏ những biến động lịch sử quan trọng về quy mô trang trại và đưa ra dự báo cho các xu hướng trong tương lai.

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng quy mô trang trại trung bình mang tính kinh tế - xã hội toàn cầu (được định nghĩa là diện tích đất nông nghiệp chia cho số lượng trang trại) đã giảm 15% trong giai đoạn 1970-2000, sau đó tăng 14% từ 2000 đến 2020. Theo kịch bản phát triển trung bình, quy mô này được dự báo sẽ tăng gấp ba lần vào năm 2100.

Theo giáo sư Lưu, yếu tố chính thúc đẩy sự mở rộng quy mô trang trại trong quá khứ cũng như tương lai là sự suy giảm dân số nông thôn, làm giảm số lượng người trực tiếp canh tác và dẫn đến quá trình tập trung - hợp nhất đất đai.

Tuy nhiên, xu hướng giữa các khu vực có sự khác biệt rõ rệt. Các khu vực như châu Âu, Bắc Mỹ và châu Đại Dương đã chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng về quy mô trang trại trung bình trong vài thập kỷ gần đây.

Ngược lại, Ấn Độ và các quốc gia thuộc khu vực cận Sahara châu Phi lại ghi nhận sự thu hẹp quy mô trang trại, do áp lực dân số cao và các chính sách quản lý đất đai đặc thù.

Nhóm nghiên cứu cho biết những khác biệt này phản ánh điều kiện cơ cấu và thể chế đặc thù của từng khu vực, đồng thời cho thấy tác động của chính sách. Ví dụ, Đạo luật Điều chỉnh Nông nghiệp của Hoa Kỳ đã thúc đẩy quá trình tập trung đất đai, trong khi Luật Hạn điền của Ấn Độ và Chế độ Khoán hộ gia đình của Trung Quốc lại giúp duy trì cấu trúc trang trại quy mô nhỏ.

Những phát hiện này nhấn mạnh tác động kinh tế - xã hội và sinh thái của quá trình tập trung trang trại: mặc dù có thể nâng cao năng suất nông nghiệp, nhưng đồng thời cũng có thể làm giảm cơ hội việc làm nông thôn và đe dọa đa dạng sinh học.

Huỳnh Thị Đan Anh theo Phys.org