Đề án phát triển ngành chế biến rau quả giai đoạn 2021-2030 vừa được Thủ tướng phê duyệt đặt mục tiêu giá trị kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 8-10 tỷ USD vào 2030, trong đó giá trị xuất khẩu sản phẩm rau quả chế biến đạt 30% trở lên.

Đề án đặt mục tiêu giá trị kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 8-19 tỷ USD vào 2030, trong đó giá trị xuất khẩu sản phẩm rau quả chế biến đạt 30% trở lên.

Đồng thời, tổn thất sau thu hoạch rau quả giảm bình quân trên 1%/năm, công suất chế biến rau quả đạt 2 triệu tấn sản phẩm/năm, gấp 2 lần so với 2020. Đề án cũng đặc mục tiêu thu hút đầu tư mới 50-60 cơ sở chế biến rau quả có quy mô lớn và vừa; Xây dựng và phát triển thành công một số tập đoàn, doanh nghiệp chế biến rau quả hiện đại ngang tầm khu vực và thế giới với khả năng cạnh tranh quốc tế cao. Theo đó, đến năm 2030 có trên 70% cơ sở chế biến, bảo quản rau quả xuất khẩu đạt trình độ và năng lực công nghệ sản xuất tiên tiến.

Về nhiệm vụ cụ thể, đề án xác định thu hút đầu tư cơ sở chế biến hiện đại và nâng cấp công nghệ tiên tiến để nâng cao năng lực chế biến rau quả. Trước mắt, trong giai đoạn 2021-2025, thu hút đầu tư mới 20-25 cơ sở chế biến quy mô lớn và vừa tại các vùng sản xuất rau quả tập trung. Doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư trung tâm chiếu xạ thực phẩm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế gắn với các vùng sản xuất rau quả tập trung, quy mô lớn.

Trên cơ sở định hướng phát triển sản xuất rau quả trên phạm vi toàn quốc, mỗi địa phương ưu tiên phát triển một số loại rau quả chủ lực mà địa phương có lợi thế sản xuất, mang tính đặc trưng vùng miền và có khả năng liên kết với những địa phương xung quanh để tạo ra vùng rau quả tập trung, quy mô hàng hóa lớn.

Việc  nghiên cứu, chọn tạo các loại giống rau quả có năng suất, chất lượng, chống chịu tốt với hạn, mặn và sâu bệnh được yêu cầu đẩy mạnh. Bên cạnh đó, việc sản xuất rau quả hữu cơ, thực hiện tốt các biện pháp thâm canh bền vững được yêu cầu tập trung phát triển và áp dụng những tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất để có thể thu hoạch thay thế hoặc rải vụ, khắc phục và hạn chế tính thời vụ.  

Hoạt động sản xuất rau sẽ từng bước được chuyển đổi số dựa trên nền tảng cơ sở dữ liệu về đất đai, cây trồng, môi trường, thời tiết để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Bên cạnh việc phát triển thị trường nước như thực hiện hiệu quả cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt”, việc phát triển thị trường xuất khẩu cũng được chú trọng. Trong đó, việc đa dạng hóa thị trường được ưu tiên phát triển, phát triển những thị trường tiềm năng, trọng điểm và tận dụng những thị trường mà rau quả Việt có lợi thế. Cụ thể, sản phẩm rau quả tươi tập trung vào thị trường có khoảng cách địa lý gần hoặc tương đối gần để giảm chi phí dịch vụ logistics và tỷ lệ hao sản phẩm nhất là những thị trường như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và các nước ASEAN. Sản phẩm rau quả đặc sản, rau gia vị tập trung vào thị trường các nước phát triển có nhiều người Việt Nam sinh sống như EU, Mỹ, Australia và Trung Đông.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra, đề án xác định nghiên cứu xây dựng cơ chế chính sách mới, đặc biệt khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư vào chế biến sâu, tạo ra giá trị gia tăng cao, giảm nhanh tổn thất sau thu hoạch và có chính sách khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong hoạt động chế biến và bảo quản rau quả. Trong đó, cơ chế thu, mua quyền sử dụng đất, liên kết với nông dân để hình thành vùng sản xuất tập trung, đầu tư chiều sâu tạo nguồn nguyên liệu rau quả ổn định. Đồng thời, ưu tiên nguồn vốn để đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu phát triển sản xuất kinh doanh rau quả, đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh tín dụng cho vay theo chuỗi gián trị sản xuất, chế biến và tiêu thụ rau quả.

Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố chủ động thực hiện đề án, rà soát và hoàn thiện hệ thống các tiêu chuẩn quốc gia về sản phẩm rau quả chế biến.

Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng và thực hiện kế hoạch mở cửa các thị trường xuất khẩu sản phẩm rau quả Việt Nam.

Nguồn kinh phí thực hiện đề án từ ngân sách nhà nước, tài trợ, viện trợ và nguồn huy động hợp pháp khác từ tổ chức và cá nhân.

Ngọc Hà - NDH