Bệnh gỉ nâu trên lúa mì. Nguồn: Philip Taylor.

Khi hành tinh ấm lên, tác động của dịch bệnh trên cây trồng có khả năng xảy ra ở các khu vực nhiệt đới bao gồm Brazil, châu Phi cận Sahara, Ấn Độ và Đông Nam Á.

Ở các vĩ độ cao hơn (xa hơn từ đường xích đạo), nguy cơ dịch bệnh sẽ tăng lên - với châu Âu và Trung Quốc “đặc biệt dễ bị tổn thương”.

Nghiên cứu của Đại học Exeter, được công bố trên Nature Climate Change, cho biết những thay đổi này sẽ ảnh hưởng đến năng suất cây trồng dự kiến ​​trong điều kiện trái đất nóng lên.

Các mô hình gợi ý rằng nhiệt độ tăng sẽ làm tăng năng suất của hầu hết các loại cây trồng ở vĩ độ cao, trong khi các vùng nhiệt đới sẽ tăng ít hoặc không tăng.

Nghiên cứu cũng cho thấy Hoa Kỳ, Châu Âu và Trung Quốc có khả năng nhận thấy những thay đổi lớn trong sự kết hợp của các mầm bệnh ảnh hưởng đến cây trồng.

Giáo sư Daniel Bebber thuộc Khoa Khoa học Sinh học của Đại học Exeter và Viện Hệ thống Toàn cầu cho biết: “Các mầm bệnh thực vật đã gây ra sự sụt giảm sản lượng trên toàn cầu. Nghiên cứu trước đây của chúng tôi đã chỉ ra rằng sâu bệnh hại cây trồng và mầm bệnh đang di chuyển ra khỏi đường xích đạo và nghiên cứu mới này ước tính rủi ro từ mầm bệnh trong những thập kỷ tới. Thương mại và vận chuyển quốc tế phổ biến trên toàn cầu có nghĩa là mầm bệnh có khả năng tiếp cận tất cả các khu vực có điều kiện thích hợp cho chúng”.

Tỷ lệ lây nhiễm của các mầm bệnh thực vật được xác định bởi các điều kiện bao gồm cả nhiệt độ. Nghiên cứu sử dụng thông tin hiện có về nhiệt độ lây nhiễm tối thiểu, tối ưu và tối đa đối với 80 mầm bệnh nấm ở cây trồng.

Các tác giả đã so sánh năng suất hiện tại và dự báo năng suất trong tương lai (2061-80) cho 12 loại cây trồng chính, sử dụng ba mô hình cây trồng và bốn mô hình khí hậu toàn cầu.

Giáo sư Sarah Gurr, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết sự thay đổi hỗn hợp mầm bệnh ở mỗi khu vực có thể có tác động lớn. Bà nói: “Các công ty giống cây trồng và hóa chất nông nghiệp tập trung vào các bệnh cụ thể. Ví dụ, ở Anh, các nhà lai tạo lúa mì tập trung vào khả năng chống lại bệnh đốm nâu, bệnh rỉ sắt vàng và bệnh gỉ sắt nâu - nhưng những mối đe dọa đó có thể thay đổi”.

Đồng tác giả Thomas Chaloner, một nghiên cứu sinh tiến sĩ do Tổ chức Đối tác Đào tạo Tiến sĩ Khoa học Sinh học Tây Nam (SWBio DTP) tài trợ cho biết: “Ngành nông nghiệp phải lập kế hoạch và chuẩn bị cho tương lai. Chúng ta chỉ mới có vài thập kỷ, và việc nhân giống cây trồng có thể mất nhiều thời gian, vì vậy chúng ta cần nghĩ đến khả năng chống lại các mầm bệnh chưa xảy đến. Rất nhiều mầm bệnh - đặc biệt là những mầm bệnh hiện được tìm thấy ở các khu vực nhiệt đới - đang được nghiên cứu một cách nghiêm túc. Chúng ta cần đầu tư để tìm hiểu những căn bệnh này, chúng có thể ngày càng trở nên phổ biến ở các khu vực trồng cây quan trọng trên thế giới”.