Các nhà nghiên cứu từ trường Đại học & Trung tâm nghiên cứu Wageningen (WUR) và Đại học Leiden đã thiết kế một hàng rào sinh học giúp bảo vệ thực vật khỏi sâu bệnh hại. Nó liên quan đến một chất dính được phun lên lá để sâu bệnh bám vào. Các nhà nghiên cứu hy vọng loại keo côn trùng này sẽ giúp giảm việc sử dụng thuốc trừ sâu hóa học độc hại. Họ đã công bố phát hiện của mình trên tạp chí khoa học PNAS.

Vào tháng 2, Ủy ban Châu Âu đã rút lại đề xuất giảm một nửa việc sử dụng thuốc trừ sâu hóa học. Tuy nhiên, mục tiêu giảm sử dụng chúng vẫn được chú trọng do tác hại của các loại thuốc trừ sâu này đối với sức khỏe con người, động vật và môi trường. Trong quá trình tìm kiếm các giải pháp thay thế, các nhà khoa học từ Đại học WUR và Leiden đã tìm đến thiên nhiên để lấy cảm hứng. Thomas Kodger, Phó giáo sư Hóa lý và Vật chất mềm, cho biết: “Cây gọng vó ăn thịt có cái gọi là lông tuyến tiết ra chất dính để bắt côn trùng. Chúng tôi muốn bắt chước điều này để bảo vệ cây trồng và hoa màu của chúng tôi một cách tự nhiên”.

Bẫy mục tiêu

Các nhà nghiên cứu đã thành công trong nỗ lực của họ. Họ đã biến dầu gạo thực vật thành một chất dính màu vàng bằng cách thổi không khí lên trên và nghiền thành những hạt nhỏ bằng máy xay trong phòng thí nghiệm. Điều này dẫn đến các hạt có đường kính khoảng một milimet dính như keo. Kích thước phù hợp với một trong những loài côn trùng gây hại phổ biến: bọ trĩ. Bằng cách bắt những loài côn trùng này, cây trồng sẽ khỏe hơn và ít có khả năng bị nhiễm nấm mà bọ trĩ mang theo. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu chủ yếu tập trung vào loại sâu bệnh này, nhưng keo côn trùng cũng có thể có tác dụng chống lại các loài gây hại khác, chẳng hạn như ruồi giấm Suzuki hiện đang đe dọa việc trồng anh đào. Đồng thời, những giọt nước đủ nhỏ để các côn trùng có ích, chẳng hạn như các loài thụ phấn, không bị mắc kẹt.

Một con bọ trĩ có kích thước khoảng một milimet.

Kodger cho rằng không giống như thuốc trừ sâu hóa học, côn trùng không có khả năng phát triển khả năng kháng lại chất kết dính này. Ông giải thích: “Côn trùng đã tiến hóa để tránh bị bám dính, chẳng hạn như qua những sợi lông trên cơ thể và bề mặt gập ghềnh. Tăng kích thước cơ thể của chúng vẫn là một trong số ít phương pháp thoát khỏi bẫy dính này”. Điều đó gần như không dễ dàng như việc phát triển khả năng chống chịu một chất hóa học. Nếu điều đó xảy ra thì phải mất nhiều thế hệ và chỉ xảy ra nếu keo côn trùng được sử dụng trên diện rộng.

Tốt cho sức khỏe như dầu chiên

Sau khi sử dụng, chất dính vẫn còn trên lá trong ba tháng và không thể bị mưa cuốn trôi. Khoảng thời gian đó đủ lâu để kiểm soát sâu bệnh cho đến khi thu hoạch. Bằng cách phun keo côn trùng lên cây trồng trước khi quả phát triển, nông dân giảm thiểu nguy cơ thuốc trừ sâu dính vào thực phẩm. Tuy nhiên, không thể loại trừ việc tiếp xúc với thực phẩm. Kodger cho biết: “Ưu điểm của thuốc trừ sâu của chúng tôi so với thuốc trừ sâu hóa học là bạn có thể nhìn thấy những giọt nhỏ màu vàng. Bạn có thể rửa sạch bằng nước và xà phòng rửa chén”. Nếu bạn ăn một ít, nó có thể không có hại. Vì nó có nguồn gốc từ dầu thực vật, Kodger hy vọng nó không gây hại nhiều hơn mỡ chiên, nhưng các nhà khoa học vẫn cần kiểm tra xem nó chính xác (không) tốt cho sức khỏe như thế nào.

Trong tương lai, nông dân có thể phun thuốc trừ sâu dính trên ruộng của họ. Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng máy phun hóa chất hiện có. Một chất phụ gia đặc biệt trong hỗn hợp đảm bảo các hạt không dính vào nhau hoặc vào máy. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu phải đánh giá tác động môi trường. Kodger nói: “Chúng tôi không muốn đổ một lượng lớn dầu ăn ra đồng”. Do đó, trong những năm tới họ sẽ nghiên cứu xem dầu phân hủy trong đất nhanh như thế nào.

Công ty spin-off

Tự tin vào loại thuốc trừ sâu bền vững của mình, các nhà nghiên cứu Wageningen và Leiden có kế hoạch thành lập một công ty phụ để phát triển hơn nữa và tiếp thị cải tiến này. Họ dự định sử dụng các loại dầu thải khác nhau tùy theo tình trạng sẵn có, điều chỉnh quy trình cho phù hợp. Kodger rất nhiệt tình với công ty: “Thật bổ ích khi chứng kiến ​​ý tưởng của chúng tôi có khả năng thay đổi thế giới trong cuộc đời của tôi”. Công ty đặt mục tiêu khởi động vào cuối năm nay.

Đỗ Thị Nhạn theo Đại học Wageningen.