Triệu chứng bệnh sọc nâu trên cây sắn. (a) Lá bị úa vàng mà không làm biến dạng phiến lá và vết bệnh màu nâu trên thân xanh. (b) Sự thắt lại của rễ củ sắn. (c) Rễ củ sắn bị hoại tử nhẹ. (d) Rễ củ sắn bị hoại tử nặng. Nguồn: Tropical Plants (2024). DOI: 10.48130/tp-0024-0006.

Một nhóm nghiên cứu đã xem xét những tiến bộ trong việc quản lý bệnh sọc nâu trên sắn (CBSD), nhấn mạnh việc tích hợp các công nghệ nhân giống cây trồng mới (NPBTs) với nhân giống truyền thống để tăng cường khả năng kháng bệnh. Những nỗ lực này rất quan trọng để cung cấp cho nông dân châu Phi những giống sắn kháng CBSD, mang lại năng suất cao và đáp ứng nhu cầu thị trường.

Nhóm cũng ủng hộ mạng lưới hợp tác của các nhà tạo giống châu Phi, tiếp cận công nghệ hiện đại, tăng cường năng lực của các bên liên quan, kiểm soát sự di chuyển vật liệu trồng và đưa tính trạng xâm nhập hiệu quả vào các chương trình nhân giống để đạt được các mục tiêu này. Bài báo được công bố trên tạp chí Tropical Plants.

Sắn, cây lương thực cho 800 triệu người, chủ yếu được trồng ở hơn 100 quốc gia nhiệt đới và cận nhiệt đới, đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể về năng suất do bệnh sọc nâu sắn (CBSD), đặc biệt là ở Châu Phi, nơi sản xuất tụt hậu đáng kể so với năng suất tiềm năng.

Bất chấp khả năng phục hồi của sắn trong điều kiện khắc nghiệt và hàm lượng tinh bột đáng kể, CBSD đã cản trở đáng kể năng suất. Nghiên cứu hiện tại tập trung vào việc nhân giống các giống kháng CBSD thông qua các công nghệ nhân giống cây trồng truyền thống và mới (NPBTs), tuy nhiên các vấn đề như sự suy giảm tính kháng ở các giống đã từng kháng bệnh và nhu cầu phân phối vật liệu trồng bền vững, sạch bệnh vẫn rất quan trọng.

Một nghiên cứu phác thảo các chiến lược nhân giống hiện có để chống lại CBSD và nhấn mạnh lợi ích của việc kết hợp NPBTs để nhanh chóng phát triển và phân phối các giống sắn kháng CBSD cho nông dân châu Phi.

Bài tổng quan đầu tiên giới thiệu rằng sắn là cây trồng có tính dị hợp tử cao, thường được nhân giống vô tính bằng cách giâm cành hoặc hệ thống nuôi cấy mô. Do đặc điểm nguyên mẫu, lưỡng tính và chủ yếu là thụ tinh lai ở cây sắn nên việc kiểm soát sự thụ phấn có thể sinh ra con đầy đủ.

Tuy nhiên, những thách thức nảy sinh do tính dị hợp tử cao của cây trồng và sự nhạy cảm với môi trường trong quá trình ra hoa của nó, làm phức tạp các nỗ lực nhân giống có kiểm soát. Tác giả đã trình bày chi tiết các phương pháp sàng lọc nguồn gen kháng CBSD của sắn trong hai điều kiện khác nhau là ngoài đồng và nhà kính.

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của NPBTs, đánh giá ủng hộ việc lồng ghép chúng vào các chương trình nhân giống sắn để đẩy nhanh quá trình phát triển các giống kháng CBSD. Bằng cách tận dụng cả kỹ thuật nhân giống truyền thống và hiện đại, đánh giá nhấn mạnh sự cần thiết phải có cách tiếp cận nhiều mặt để vượt qua các thách thức nhân giống và cải thiện khả năng phục hồi và năng suất của sắn trong các môi trường khác nhau.

Theo nhà nghiên cứu, giáo sư Hong-Bin Zhang: "CBSD vẫn là một hạn chế quan trọng đối với sản xuất sắn ở Đông và Trung Phi. Những nỗ lực phát triển tính kháng CBSD sẽ cần phải là một phần quan trọng trong các phương pháp nhân giống hiện đại nhằm phát triển các giống cải tiến".

Nhìn chung, tổng quan này khám phá khả năng sinh sản phức tạp của sắn , nhấn mạnh đến việc tích hợp các công nghệ nhân giống cây trồng mới để tăng cường phát triển các giống kháng bệnh và giải quyết các thách thức về đa dạng di truyền và tính nhạy cảm với môi trường trong các chương trình nhân giống.

Đỗ Thị Nhạn theo Phys.org