Nguồn: CC0 Public Domain.

Một nghiên cứu do Đại học Southampton dẫn đầu cho thấy có thể tìm thấy sự đa dạng hơn về thực vật và động vật ở những nơi cây năng lượng sinh học được trồng, so với những khu vực hỗ trợ cây nông nghiệp truyền thống.

Một nhóm các nhà khoa học, từ các trường đại học Southampton, Surrey và California, đã phân tích dữ liệu từ nhiều nghiên cứu thực địa khác nhau để thiết lập xu hướng tổng thể về đa dạng sinh học cho các loại cây trồng khác nhau. Nguồn gốc bắt đầu với khoảng 4.000 nghiên cứu, họ đã sử dụng một tiêu chí lựa chọn nghiêm ngặt để xác định 21 nghiên cứu để xem xét chi tiết hơn cho nghiên cứu này.

Các phát hiện được công bố trên tạp chí Environmental Research Letters, cho thấy đa dạng sinh học tăng 75% sau khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp cung cấp lương thực sang cây trồng năng lượng sinh học phi lương thực, với mức độ phong phú của loài chim tăng 81% và mức độ đa dạng của các loài chim tăng 100%. Lợi ích cũng được tìm thấy đối với côn trùng, thực vật và đa dạng sinh học đất.

Nghiên cứu đã xem xét các loại cây trồng năng lượng sinh học không phải thực phẩm hoặc chuyên dụng, bao gồm cỏ năng lượng Miscanthus, cỏ switchgrass và cây năng lượng luân chuyển ngắn của cây liễu và cây dương. Những cây trồng năng lượng sinh học này đã cải thiện đa dạng sinh học quy mô trang trại, so với việc sử dụng đất nông nghiệp dựa trên thực phẩm (đồng cỏ được quản lý hoặc cây trồng canh tác), vì ba lý do chính: giảm cường độ quản lý, cung cấp các tính năng tương tự hơn với hệ sinh thái tự nhiên và tăng tính phức tạp hoặc không đồng nhất trong phong cảnh.

Kết quả của việc xem xét có hệ thống và phân tích tổng hợp này là kịp thời, diễn ra trong hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu COP26 ở Glasgow, với hầu hết các kịch bản khử cacbon đòi hỏi mức độ cao chuyển đổi đất sang cây trồng năng lượng sinh học phi lương thực, thay thế nhiên liệu hóa thạch và phát thải tiêu cực qua Năng lượng sinh học với Khả năng thu giữ và lưu trữ các-bon (BECCS). Đồng thời, đa dạng sinh học đang ở trong tình trạng quan trọng trên toàn cầu, với một triệu loài động thực vật có nguy cơ bị tuyệt chủng.

Tác giả nghiên cứu và Nghiên cứu sinh Sau đại học tại Đại học Southampton, Caspar Donnison cho biết: “Trong khi mối quan tâm về tác động đa dạng sinh học của năng lượng sinh học đã được nâng lên, các nghiên cứu trước đây chỉ xem xét cây lương thực năng lượng sinh học thế hệ đầu tiên hoặc chuyển đổi đất tự nhiên. Nghiên cứu của chúng tôi là phân tích tổng hợp đầu tiên để đánh giá tác động đa dạng sinh học của việc trồng cây năng lượng sinh học phi lương thực trên đất nông nghiệp”.

Khi xem xét tác động thẩm mỹ thị giác và giải trí của các loại cây trồng năng lượng sinh học không phải thực phẩm, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy một lỗ hổng kiến thức quan trọng, với ít kết luận được báo cáo từ khoảng 2.000 bài báo đã được sàng lọc và chỉ có 12 nghiên cứu cung cấp thông tin có liên quan. Trong khi họ tìm thấy bằng chứng cho thấy tác động trực quan của cây trồng năng lượng sinh học hiện không phải là mối quan tâm hàng đầu của công chúng và những cây trồng này có thể phù hợp và thậm chí nâng cao sức hấp dẫn trực quan của cảnh quan, cơ sở bằng chứng còn hạn chế và cần phải nghiên cứu thêm.

Điều tra viên cao cấp của nghiên cứu, giáo sư Gail Taylor nhận xét rằng: “nghiên cứu này cho thấy rõ ràng rằng việc thay đổi sử dụng đất từ sản xuất cây nông nghiệp sang cây trồng năng lượng sinh học có thể cải thiện đa dạng sinh học, nhưng cũng làm nổi bật hiểu biết hạn chế của chúng ta về tác động của sự thay đổi sử dụng đất này đối với hệ sinh thái văn hóa dịch vụ, nơi cần phải nghiên cứu thêm”.

“Ý nghĩa của kết quả của chúng tôi đối với các nhà hoạch định chính sách là đa dạng sinh học quy mô trang trại có thể được hỗ trợ khi các cây trồng năng lượng sinh học được mở rộng trong cảnh quan, mặc dù có những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến quy mô cánh đồng lớn của các loại cây trồng này. Về tác động đối với các dịch vụ hệ sinh thái văn hóa, cần có thêm sự tham gia của cộng đồng để xác định tác động trực quan và khả năng chấp nhận của công chúng trong các cộng đồng địa phương”.

Nguyễn Thị Quỳnh Thuận theo Phys.org