​
Ảnh: AFP/Getty Images

Đúng như dự đoán, các nhà khoa học NASA đã tìm thấy sự sống ngoài hành tinh, nhưng không phải trong không gian mà là ở ngay California: ở dạng một loài vi khuẩn ngoại lai với DNA chưa từng biết đến trước đó mà có thể ăn chất độc thạch tín. Sau tất cả sự huyên náo, những người hâm mộ khoa học viễn tưởng xem thông báo này từ chỉ là trò bịp rùm beng. Nhưng đối với cộng đồng khoa học, đây là một kết quả ngoạn mục. Điều đó có nghĩa rằng mỗi cuốn sách giáo khoa sinh học nay đều phải sửa đổi. Thậm chí mọi định nghĩa về sự sống đều có thể phải thay đổi.

Toàn bộ DNA trên trái đất cơ bản đều giống nhau. Bằng cách sắp xếp lại thành phần của DNA, bạn có thể chuyển đổi DNA của nấm men thành DNA của thỏ, voi và thậm chí là người. Nhưng lần đầu tiên trong lịch sử các nhà khoa học phát hiện một dạng DNA mới không kết hợp 6 nguyên tố thông thường: C, H, O, N, P và S. Loài vi khuẩn này thay thế nguyên tử P trong DNA của chúng bằng thạch tín, một trò quỷ thuật từng được cho là không thể.

Loài vi sinh vật này được phát hiện ở gần Yosemite, ở hồ Mono. Dòng chảy từ dãy núi Sierra Nevada đã nảy sinh hàm lượng thạch tính cao bất thường ở trong hồ. Đầu tiên, các nhà khoa học tách vi khuẩn và sau đó thay thế dần P trong môi trường của chúng bằng thạch tín. Hầu hết các sinh vật này chết khi tiếp xúc với hàm lượng độc tố này nhưng một số cá thể đã đột biến để chúng có thể phát triển mạnh nhờ thạch tín. Thật khó tin rằng sau đó các nhà khoa học phát hiện thạch tín được kết hợp trực tiếp vào bộ gen của chúng.

Phát hiện này làm nảy sinh một khả năng rằng cái bóng của sự sống có thể đang tồn tại và có lẽ thậm chí trên các hành tinh khác. Có thể có các dạng sống vi khuẩn khác ở đó mà qua hàng tỷ năm đã bị buộc phải sửa đổi DNA cơ bản để tồn tại trong các môi trường độc hại. Hiện đang có sự gia tăng đột biến sự quan tâm của khoa học nhằm tìm ra các biến thể mới trong phân tử DNA này và đồng thời tìm các sinh vật mới khai thác các cơ chế này. Người ta hi vọng DNA dựa trên thạch tín không chỉ là một dạng DNA ngoại lai trong vũ trụ.

Bài học thực sự ở đây là các dạng sống cực đoan đôi khi có thể sinh trưởng mạnh trong các môi trường cực đoan mà thường quá độc hoặc không phù hợp cho sự sống. Khi tìm kiếm các mặt trăng của sao Thổ hay các hành tinh ngoài hệ mặt trời cách trái đất hàng trăm năm ánh sáng, các nhà khoa học không thể giả sử rằng sự sống sẽ nhại theo hóa học tìm thấy trên trái đất. Chúng tôi phải cởi mở về dạng sự sống có thể tồn tại trong những môi trường khắc nghiệt nhất.

Khi 2 tàu thăm dò Viking đáp xuống sao Hỏa năm 1976, các mẫu đất của sa mạc sao Hỏa được phân tích để tìm sự hiện diện của các hợp chất hữu cơ như hydrocacbon. Đáng thất vọng là không tìm thấy được gì. Nhưng dưới ánh sáng của phát hiện mới, các nhà khoa học nên mở rộng định nghĩa về hóa học của sự sống. Hiểu biết nói mới về DNA có thể tác động trực tiếp đến chương trình nhiều tỷ đô la hiện tại của NASA để tìm sự sống trên sao Hỏa. Điều này cũng ảnh hưởng đến việc nghiên cứu về mặt trăng Titan của sao Thổ vốn có khí bầu khí quyển giống mê-tan hay mặt trăng Europa của sao Mộc vốn có một đại dương rộng lớn dưới bề mặt đóng băng.

Rốt cuộc, sau nhiều công trình bổ sung, sẽ có khả năng có các ứng dụng thương mại và công nghiệp. Trong quá khứ, các vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu biết của chúng ta về phân bón, sản xuất năng lượng, chế biến dầu, quang hợp, hóa học hữu cơ, v.v. Vì các lĩnh vực sinh hóa hoàn toàn mới có thể được mở ra khi các dạng DNA mới được phát hiện, điều này có thể có tác động trực tiếp đến các quy trình công nghiệp và thương mại theo cách chưa từng thấy.

L.H - Dostdongnai, Theo WSJ.