Theo một nghiên cứu mới gần đây, tưới nước làm dịu bớt thời kỳ hạn hán ở Hoa Kỳ. Nguồn: Đại học bang Bắc Carolina.

Một nghiên cứu mới kiểm tra các dữ liệu của sản xuất nông nghiệp và thời tiết trong hơn 100 năm qua cho thấy nước dự trữ đóng vai trò quan trọng trong việc chống chịu hạn hán. Các phát hiện cũng đã đưa ra nhiều chiến lược quản lý nước khác nhau trên toàn Hoa Kỳ, các chiến lược này rất quan trọng trong việc các vùng khác nhau đáp ứng với sự bất thường của thời tiết.

“Chúng tôi muốn hiểu cách nông nghiệp ứng phó với sự thay đổi đột ngột của khí hậu. Cách mà nông nghiệp thích nghi với sự thay đổi đột ngột của khí hậu nói chung thông qua tưới nước, cũng như việc tiếp cận nguồn nước dự trữ ở quy mô như thế nào”, theo Eric Edwards - trợ lý giáo sư tại Khoa Kinh tế Nông nghiệp và Tài nguyên thuộc Đại học bang Bắc Carolina.

Tiếp cận nguồn nước dự trữ giúp thúc đẩy việc tưới nước, cho dù nguồn nước này là nước ngầm hay nước sông, đập. Ngoài đập và hồ chứa, nước mặt dùng để tưới còn cần hệ thống kênh, mương. Ngược lại, người nông dân sống ở khu vực chứa nước ngầm có thể chỉ cần bơm nước ngầm một cách trực tiếp. Ở miền Tây Hoa Kỳ, tưới nước giúp nông nghiệp có thể thực hiện được trong điều kiện gần như khô cằn. Ở miền Đông Hoa Kỳ, lượng mưa và độ ẩm nhiều hơn nên người nông cho rằng tưới nước là không cần thiết và các quyền lợi về nước vẫn chưa được hệ thống hóa. Điều này dường như đang thay đổi khi khí hậu thay đổi.

Nghiên cứu cho thấy - từ những năm 1950 - việc tiếp cận nguồn nước dự trữ ở những vùng khô hạn miền Tây Hoa Kỳ đã giúp người nông dân tránh thiệt hại khoảng 13% năng suất cây trồng trong suốt thời kỳ hạn hán. Những năm 1950 là giai đoạn đầu lượng nước ở miền Tây Hoa Kỳ tăng lên, sau khi xây dựng đập Hoover vào năm 1936, khoan tầng ngậm nước và điện khí hóa nông thôn vào năm 1940, theo Edwards.

Edwards nói: “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy vào những năm 1950 ở miền Đông Hoa Kỳ, sản lượng ngô và đậu nành tăng trong thời gian hạn hán cho dù nông dân có tiếp cận với nước được hay không. Trong khi đó, ở miền Tây khô cằn nếu bạn tiếp cận được nguồn nước dự trữ trong suốt thời gian hạn hán, bạn sẽ không thấy bất kỳ một tổn thất nào”. Vì thế, nông dân ở miền Đông không nhất thiết phải đầu tư hệ thống tưới để tiếp cận nguồn nước dự trữ.

“Trong suốt thời gian hạn hán, người nông dân tự đặt cho bản thân họ hai câu hỏi quan trọng: Tôi có sử dụng thêm đất để canh tác hay không? Và tôi có nên tăng lượng nước tưới để tăng sản lượng hay không? Các thuộc tính vật lý và cách quản lý nước đều ảnh hưởng đến lựa chọn của những người nông dân”, Edward nói.

Nghiên cứu cũng cho thấy nông dân tiếp cận được nước ngầm và nước mặt có xu hướng sử dụng nhiều đất vào canh tác hơn. Và những nông dân tiếp cận được với nước ngầm nhưng không tiếp cận được nước mặt cũng có xu hướng như vậy.

“Quyền sử dụng nước mặt có liên quan đến vùng đất cụ thể ở miền Tây Hoa Kỳ và thông thường mỗi năm người nông dân đã lấy một lượng nước tối đa dựa trên quyền về nước của họ, vì thế không có việc mở rộng diện tích đất canh tác được tưới bằng nước bề mặt trong thời gian hạn hán”, Edward nói.

Edward cũng nói bài báo có một số ẩn ý các chính sách về nước. “Bơm thêm nước ngầm hoặc lấy thêm nước mặt trong thời gian hạn hán thì thật sự hiệu quả để chống lại hạn hán nhưng đó có thể lại là vấn đề nếu bạn muốn bảo tồn nhiều tài nguyên hơn”.

“Tưới nước thật sự rất hiệu quả trong việc giảm những ảnh hưởng của hạn hán. Nó làm cho hoạt động sản xuất nông nghiệp diễn ra suôn sẻ. Nhưng do việc khai thác nước ngầm còn bị hạn chế, chúng tôi lo rằng việc cạn kiệt có lẽ sẽ làm giảm khả năng đối phó khi khí hậu thay đổi đột ngột”.

Đối với nước mặt, Edward nhìn thấy một sự ẩn ý về chính sách khác.

“Có cách nào làm cho nước bề mặt dễ thích nghi một chút để ứng phó với hạn hán, đặc biệt ở những nơi mà việc sử dụng nước gắn chặt với những phần đất nào đó. Có cách nào để bắt đầu suy nghĩ về việc để dành hay tích trữ một ít nước hơn là sử dụng 100% lượng nước mỗi năm”.

Edward cũng cho biết thêm có những lưu ý về chính sách dành cho miền Bắc Carolina và những vùng khác ở miền Đông Hoa Kỳ.

Ông nói: “Bắc Carolina được dự báo sẽ có các đợt khô hạn kéo dài hơn từ 10-15% trong những năm sắp tới do biến đổi khí hậu. Tưới nước sẽ có cách giải quyết vấn đề này. Nhưng để cung cấp cho việc quản lý bền vững các tài nguyên thiên nhiên có thể cạn kiệt, chính quyền nên xem xét xây dựng các quyền về nước và cơ cấu quản lý nước ngầm”.

Nguyễn Thị Kim Thoa theo Phys.org