Trên toàn thế giới, sự sụt giảm trung bình ở các loài ở cấp địa phương là 14%. Vì vậy, trong nhiều khu vực, như thể hiện màu đỏ trên bản đồ, đa dạng sinh học đã giảm từ 20-30%, trong khi các khu vực có màu xanh đậm như Congo, có thể thực sự đã có sự gia tăng về đa dạng sinh học. Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên

Việc sử dụng đất của nhân loại cho sản xuất nông nghiệp đã phải trả giá một ít cho các hệ sinh thái địa phương trên toàn thế giới, nhưng có thể đảo ngược một số thiệt hại, theo một dự án hợp tác nghiên cứu lớn từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên, Trung tâm Giám sát Bảo tồn Thế giới của Chương trình Môi trường thuộc Liên Hợp Quốc (UNEP- WCMC), và các trường đại học của Anh cho thấy.

Một mạng lưới các cộng tác viên toàn cầu đã gửi dữ liệu từ tất cả các châu lục, cung cấp bức tranh hoàn chỉnh nhất từ ​​trước đến nay về những tác động của việc sử dụng đất của con người. Nhóm các nhà khoa học đã đánh giá những thay đổi về đa dạng sinh học từ năm 1500 cho đến ngày nay. Hơn 280 ấn phẩm đã được tham vấn, với 26.593 loài được các nhà nghiên cứu xem xét.

Nghiên cứu cho thấy tính đến năm 2005 sự thay đổi trong việc sử dụng đất đã gây ra sự sụt giảm 14% số lượng loài trung bình trong các hệ sinh thái địa phương, so với thời kỳ tiền công nghiệp. Hầu hết các tổn thất đã xuất hiện trong vòng 100 năm qua.

Nhóm nghiên cứu kết luận rằng, nếu các tác động của con người tiếp tục phát triển như từ trước đến nay thì tổn thất đa dạng sinh học trong tương lai sẽ tập trung ở các nước đa dạng về mặt sinh học nhưng nghèo về kinh tế.

Achim Steiner, Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc kiêm Giám đốc Điều hành Chương trình Môi trường của Liên Hiệp Quốc (UNEP) cho biết: "Vì sự hiểu biết của chúng ta về tác động của con người lên hệ sinh thái và sự mất mát leo thang của các loài ngày càng tăng nên chúng ta phải sẵn lòng thay đổi tiến trình. Việc áp dụng khung chính sách mạnh mẽ để hỗ trợ sự xuất hiện của thị trường cacbon hiệu quả và các phương pháp sử dụng đất để bảo tồn môi trường sống tự nhiên là những ví dụ về các cơ hội mà chúng ta phải nắm bắt".

Tác giả chính của nghiên cứu, Tim Newbold Bảo tồn Thế giới UNEP của Trung tâm Giám sát, cho biết: "Trường hợp xấu nhất mà chúng tôi đã lập bản đồ sẽ có tác động nghiêm trọng đến hầu hết các khu vực trên hành tinh. Các mô hình của chúng tôi dự đoán rằng việc mở rộng nông nghiệp nhanh chóng, đặc biệt là tại các nước nghèo, sẽ gây thêm thiệt hại nhanh chóng đến đa dạng sinh học. Tuy nhiên, các kịch bản khác cho kết quả tích cực hơn đối với đa dạng sinh học, đặc biệt là đối với các nước nghèo".

Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy rằng cứ 3 loài thì có 1 loài đã bị mất ở các khu vực bị ảnh hưởng tồi tệ nhất, đủ để tác động đáng kể đến hoạt động của những môi trường này.

Nhà khoa học Andy Purvis tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London thì nhận xét: "Những phát hiện này là một cột mốc quan trọng trong việc hiểu được tác động của chúng ta đến hành tinh.  Chúng cho thấy rằng những gì xảy ra tiếp theo là hoàn toàn tiêu cực cho chúng ta. Nếu chúng ta tiếp tục như chúng ta vẫn làm thì số lượng loài sẽ giảm trung bình gần 3,5% vào năm 2100. Tuy nhiên, nếu xã hội có hành động phối hợp, và giảm biến đổi khí hậu bằng cách định giá rừng hợp lý thì vào cuối thế kỷ này chúng ta có thể khôi phục trở lại 50 năm thiệt hại đến đa dạng sinh học trên đất  liền".

Thanh Vân - Dostdongnai, theo Eurekalert.