​

Gần 70% những bệnh virus mới xuất hiện như HIV/AIDS, West Nile, Ebola, SARS và bệnh cúm đều là những bệnh truyền nhiễm – động vật nhiễm bệnh rồi lây sang người. Tuy nhiên cho đến nay, chưa có ước tính đúng nào về số lượng virus thật sự tồn tại ở bất kỳ loài hoang dã nào.

“Trước nay, toàn bộ phương pháp phát hiện của chúng tôi hoàn toàn là ngẫu nhiên”, khoa học gia Simon Anthony đến từ Trung tâm Nghiên cứu Bệnh lây nhiễm và sự miễn dịch (CII) thuộc Trường Y tế Cộng đồng Mailman của Trường Đại học Columbia cho biết. “Những điều chúng tôi biết về các virus hiện nay sai lệch rất nhiều so với thực tế”.

“Nhiều thập kỷ nay, chúng ta đã đối mặt với mối đe dọa của các bệnh dịch trong tương lai mà không biết nhiều virus được che giấu như thế nào trong môi trường, trong hoang dã và đang chờ ngày xuất hiện. Cuối cùng, chúng tôi đã có 1 bước đột phá – không có hàng triệu virus chưa biết đến, chỉ vài trăm ngàn virus mà thôi, và nếu có công nghệ thì chúng tôi sẽ biết được đặc điểm nhận dạng của mọi virus chưa biết đến trên hành tinh này”, tiến sĩ Peter Daszak cho biết.

Những bí mật của loài dơi quạ

Để nhắm đến những thách thức của việc mô tả đặc điểm và ước tính sự đa dạng virus, một nhóm nghiên cứu gia đến từ CII và Khối Liên minh EcoHealth bắt đầu ở các khu rừng rậm nhiệt đới của Bangladesh – nơi trú ngụ của loài dơi quạ. Những con dơi này là loài động vẫn hữu nhũ biết bay lớn nhất, sải cánh đến 1,8 mét; chúng còn là nguồn gốc của một vài đợt bùng phát virus Nipah. Nhóm nghiên cứu đã thu thập 1.897 mẫu sinh học từ những con vật này. Quay trở lại phòng thí nghiệm, họ đã sử dụng phản ứng chuỗi polymerase để xác định 55 virus thuộc 9 dòng virus. Trong đó, chỉ 5 dòng đã được biết đến trước đây, bao gồm 2 virus bocavirus ở người, 1 virus adenovirus ở loài chim, 1 virus betacoronavirus ở người/bò, và 1 virus gamacoronavirus ở loài chim. 50 virus khác mới được phát hiện gần đây, gồm 10 virus cùng giống loài với virus Nipah. Tiếp theo, các nghiên cứu gia áp dụng 1 kỹ thuật thống kê từ lĩnh vực sinh thái học để ước tính thêm 3 loài virus hiếm khác chưa được tính trong các mẫu này, nâng con số ước tính virus ở loài dơi quạ lên 58. Cuối cùng, con số này được ngoại suy cho tổng cộng 5.486 động vật hữu nhũ được biết, tổng cộng ít nhất là 320.000 virus.

Một sự mặc cả tương đối

Các nghiên cứu gia sau đó lặp lại bài tập này để tính chi phí, ngoại suy từ ước tính 1,2 triệu đôla cho việc giám sát, lấy mẫu và phát hiện tất cả 58 virus ở loài dơi quạ để tính tổng cộng là 6,3 tỷ đôla cho tất cả các động vật hữu nhũ. Nếu chi phi phát hiện các virus hiếm thiếu cân đối thì họ sẽ hạn chế phát hiện 85% sự đa dạng virus theo ước tính, điều đó sẽ giảm chi phí xuống còn 1,4 tỷ đôla.

“Trái lại, sự ảnh hưởng kinh tế của dịch SARS ước tính là 16 tỷ đôla”, tiến sĩ Anthony cho biết. “Chúng tôi không nói rằng công việc này sẽ ngăn chặn 1 đợt bùng phát dịch khác giống như dịch SARS. Tuy nhiên, những gì chúng tôi biết được từ việc khám phá sự đa dạng virus toàn cầu có thể làm giảm những bùng phát bệnh bằng cách tạo điều kiện dễ dàng cho việc giám sát và kiểm tra chẩn đoán nhanh chóng”.

Bluesky - Dostdongnai, theo Science Daily.