Iga Tomczyńska, Emil Stefańczyk, Marcin Chmielarz, Beata Karasiewicz, Piotr Kamiński, Jonathan D. G. Jones, Alison K. Lees, Jadwiga Śliwka

Theoretical and Applied Genetics March 2014, 127(3): 647-657

Xem chi tiết http://link.springer.com/article/10.1007/s00122-013-2248-9

Tóm Tắt 

Bệnh héo rũ khoai tây do nấm Phytophthora infestans  gây ra. Đây là một trong những loài nấm gây tổn thất nghiêm trọng về mặt kinh tế đối với ngành khoai tây toàn thế giới. Nó làm giảm năng suất rõ rệt và hiện được kiểm soát chủ yếu bởi thuốc trừ nấm. Bệnh héo rũ là một trong những sự kiện lịch sử nổi tiếng có tên gọi là “The Great Irish Famine”. Công việc chọn tạo giống khoai tây kháng bệnh được bắt đầu từ rất lâu rồi. Nhiều giống kháng bệnh được công bố sau đó. Giống Sárpo Mira hiện nay được xem như giống đạt hiệu quả khá nhất. Mục tiêu nghiên cứu này là mở rộng những hiểu biết về di truyền học đối với tính kháng bệnh héo rũ trên giống Sárpo Mira và xác định các chỉ thị phân tử liên kết chặt chẽ với gen kháng này. Đây là kết quả hữu ích cho nhà chọn giống áp dụng chỉ thị phân tử trong quá trình chọn lọc cá thể con lai (marker-assisted selection). Một quần thể bản đồ có tính chất tứ bội thể của cặp lai Sárpo Mira × Maris Piper được người ta tiến hành đánh giá kiểu hình đối với tính kháng bệnh béo rũ, với các biểu hiện trên lá – phương pháp “detached leaflet tests”. Locus có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với tính kháng bệnh héo rũ được thực hiện bản đồ di truyền trên nhiễm sắc thể số XI trong khu vực kế cận nhau của locus R3. Bản đồ di truyền trên giống Sárpo Mira’s tại nhiễm sắc thể XI có tất cả 11 markers. Marker 45/XI đã biểu hiện sự liên kết chặt chẽ nhất đối với locus mang gen kháng bệnh, giải thích được 55,8 – 67,9 % biến thiên kiểu hình kháng bệnh trên cơ sở xét nghiệm mẫu lá. Chỉ thị phân tử này được sử dụng trong phương pháp chồng gen kháng nhờ marker (molecular marker-facilitated gene pyramiding). Mười dòng con lai có tính kháng bệnh héo rũ từ giống Sárpo Mira và gen Rpi-phu1 có nguồn gốc kháng bệnh từ mẫu giống Solanum phureja đã được ghi nhận. Những dòng này có phổ kháng bệnh rộng so với giống Sárpo Mira. Người ta hi vọng rằng tính kháng bệnh từ kết quả chồng gen kháng như vậy sẽ thúc đẩy tạo nên tính kháng bền vững.

Hình. 3: Các băng biểu thị sản phẩm PCR marker, 45/XI, xuất hiện ở locus kháng. SM Sárpo Mira, giống kháng; MP Maris Piper, giống nhiễm; R: kháng, S: nhiễm trong các dòng con lai với 3 mẫu phân lập của P. infestans. Kích thước phân tử của băng điện di ở bên lề trái của hình.

GS Bùi Chí Bửu lược dịch