Nguyễn Văn An - Viện KHKT Nông nghiệp miền Nam

Mai Hưng - Trung tâm Khuyến nông Bình Phước

Tóm tắt

Được thăm thực tế mô hình do chính nông dân thực hiện sẽ là bằng chứng thuyết phục đối với việc áp dụng kỹ thuật mới. Từ đó làm gia tăng hiệu quả sản xuất của nông dân trong Câu lạc bộ. Kết quả đó là nông dân áp dụng biện pháp tưới tiết kiệm nước cho vườn tiêu ở giai đoạn KTCB tại thôn 5 xã Thiện Hưng, huyện Bù Đốp, Bình Phước. Mô hình này đã làm giảm chi phí nhân công, không phụ thuộc lao động, giảm chi phí xăng dầu và giảm lượng nước tưới, giảm được sự xói mòn đất và sự lây lan dịch hại cho vườn tiêu. Kết quả của mô hình này đã được áp dụng cho nhiều hộ nông dân trồng tiêu tại Câu lạc bộ và cũng đã chuyển giao cho nhiều nông dân khác tại các xã bạn.

Dẫn nhập

Tham quan là một hoạt động không thể thiếu trong phương pháp PTD trước khi nông dân áp dụng kỹ thuật mới hoặc thực hiện một thử nghiệm trong điều kiện canh tác của mình. Được tham quan thực tế mô hình do chính nông dân thực hiện sẽ là bằng chứng thuyết phục đối với việc áp dụng kỹ thuật mới cho nông dân. Đến với mô hình sản xuất thực tế đó, nông dân có thể tận mắt những diễn biến thực tế ngoài đồng ruộng và cùng trao đổi trực tiếp với chủ ruộng/vườn – người thực hiện mô hình đó về quy trình kỹ thuật, những kinh nghiệm, những thiết bị, nơi nào cung cấp…, họ cũng có thể mua lại những cây/con giống, thiết bị… và họ cũng có được mối liên hệ thông tin với nhau khi cần thiết. Để hiểu và áp dụng được tốt hơn trên diện rộng, nông dân sẽ phải thực hiện thử nghiệm trên đồng ruộng của mình (vì có thể điều kiện canh tác khác nhau) để bảo đảm rằng kỹ thuật hoặc giống mới đó thích hợp với đồng ruộng của mình. Tuy nhiên, đối với những kỹ thuật ít phụ thuộc vào điều kiện canh tác thì nông dân có thể áp dụng ngay. Từ đó làm gia tăng hiệu quả sản xuất của nông dân trong Câu lạc bộ.

Mô hình tưới nước tiết kiệm cho vườn tiêu

Phương pháp tưới nước tiết kiệm đã được Câu lạc bộ Thiện Hưng áp dụng thông qua chuyến tham quan do Dự án PAEX (do Tổ chức VVOB tài trợ) phối hợp với Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bình Phước tổ chức. Biện pháp tưới này làm giảm chi phí đáng kể về công lao động, nhiên liệu, và nước tưới. Trong thực tế áp dụng tưới nước cho vườn tiêu tại Câu lạc bộ, đối với nông hộ áp dụng biện pháp tưới nước tiết kiệm trong mùa khô có thể giảm khoảng 4,5 triệu đồng/ha cho mỗi tháng (công lao động và nhiên liệu). Trung bình với 4 tháng khô hạn gay gắt thì nông hộ có thể tiết kiệm được khoảng 18 triệu/ha. Như vậy trong một năm canh tác, nông hộ có thể tiết kiệm chi phí tương đương với việc lắp đặt một hệ thống tưới nước tiết kiệm mà các thành viên Câu lạc bộ thực hiện (Bảng 1).

Một số kết quả từ các chuyến tham quan

Hiện nay, các thành viên Câu lạc bộ thôn 5 xã Thiện Hưng, huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước có diện tích trồng tiêu áp dụng phương pháp tưới nước tiết kiệm, ngoài ra Câu lạc bộ còn chuyển giao cho nhiều nông dân khác tại các xã bạn áp dụng biện pháp tưới này.

Mô hình này đã được các nông dân trong vùng đánh giá là mang lại hiệu quả cao nhờ vào sáng kiến cải tiến biện pháp này của

Câu lạc bộ, mà đặc biệt là anh Phạm Văn Lý, chủ nhiệm Câu lạc bộ và anh có thể giúp các nông dân khác về việc thiết kế và lắp đặt hệ thống tưới này cho vườn tiêu của mình hoặc chuyển giao kỹ thuật tại Câu lạc bộ.

Bảng 1. Đánh giá phương pháp tưới nước tiết kiệm và tưới nước theo phương pháp truyền thống (tưới gốc), chi phí được tính trên 01 ha (1500 nọc tiêu)

Nguồn: Kết quả mô hình từ chương trình dự án PAEX, do Tổ chức VVOB Vương quốc Bỉ tài trợ, giai đoạn 2008-2012 tại Bình Phước