Hiện nay do sự phát triển dân số cùng với tốc độ đô thị hóa nhanh đất canh tác, nền nông nghiệp nước ta đang áp dụng các biện pháp thâm canh cao, sử dụng ngày càng nhiều phân bón, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) có nguồn gốc hóa học nhằm tăng năng suất và chất lượng nông phẩm. Tuy nhiên, thâm canh nông nghiệp làm đất bị thoái hóa, tồn dư các chất độc hại trong đất ngày càng cao, dẫn đến phát sinh một số dịch hại không báo trước; đồng thời, do sâu bệnh kháng thuốc nhanh nên người nông dân thường tăng nồng độ sử dụng thuốc BVTV, dẫn đến dư lượng thuốc trong sản phẩm nông nghiệp ngày càng cao, gây mất an toàn cho người sử dụng, ảnh hưởng xấu đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Để giảm thiểu tác động xấu của thuốc BVTV đến môi trường và cộng đồng, xu hướng sử dụng các chế phẩm có nguồn gốc sinh học thay thế dần thuốc hóa học ngày càng phát triển. Trong đó, thuốc trừ sâu vi sinh Bt (Bacillus thuringiensis) hiện đang chiếm phần lớn thị trường thuốc trừ sâu sinh học ở Việt Nam cũng như trên thế giới.

Chế phẩm sinh học Bt không gây ô nhiễm môi trường, an toàn với người và động vật có ích, không để lại dư lượng trong nông sản, nên được sử dụng rất nhiều đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp sạch. Tuy nhiên, sử dụng Bt có nhược điểm lớn nhất là tác động chậm; thuốc dễ bị phân hủy khi có tia cực tím của ánh sáng mặt trời và đặc biệt dễ gây hiện tượng kháng thuốc của côn trùng. Vì vậy, tác dụng của thuốc Bt không đem lại hiệu quả phòng trừ.

Nhằm mục đích giảm hiện tượng kháng thuốc và nâng cao hiệu quả sử dụng của thuốc trừ sâu Bt, trung tâm Hữu cơ - Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu tổng hợp và sử dụng một số chất có nguồn gốc tự nhiên làm tăng hiệu lực sinh học của thuốc trừ sâu vi sinh Bt”.

Đề tài đã thu được những kết quả sau:

-       Đã lựa chọn được nguồn nguyên liệu thích hợp cho quá trình tổng hợp chất có tác dụng hiệp đồng cho thuốc trừ sâu sinh học Bt là dầu đào nhân Việt Nam với thành phần axit oleic 57,5% và axit linoleic 32,4%.

-        Đã khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thủy phân để tách hỗn hợp 2 axit trên từ dầu đào nhân và làm giàu chúng bằng phương pháp tạo phức với ure.

-         Đã khảo sát quá trình tổng hợp hỗn hợp muối kali oleat và kali linoleat để sử dụng làm chất synergist với thuốc trừ sâu Bt.

-         Trên cơ sở sản phẩm thu được, đã xây dựng công thức hỗn hợp synergist với thuốc trừ sâu Vi-Bt 16.000 UI/mg WP theo các tỷ lệ 1/1, 1,5, 2/1.

-      Sản phẩm hỗn hợp giữa chất synergist với thuốc trừ sâu Bt đã được thử nghiệm hiệu lực sinh học sơ bộ tại Viện Bảo vệ Thực vật trên đối tượng sâu khoang và sâu tơ. Kết quả cho thấy hiệu quả tăng tương đối.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là những nhận xét và kết quả ban đầu. Cần nghiên cứu, khảo sát tiếp để có kết luận chính xác.

Có thể tìm đọc toàn bộ Báo cáo KQNC Đề tài (số lưu trữ: 9016 - 2012) tại Cục Thông tin KH&CN Quốc gia (http://db.vista.gov.vn).

N.K.L - NASATI.