Ảnh: New Atlas

Mặc dù chỉ chiếm tỉ lệ trong các khí nhà kính thấp hơn cacbon dioxit nhưng metan bù đắp vào đó bằng độ mạnh của mình với tác động đối với môi trường ước tính mạnh gấp 25 lần so với CO2. Các nhà khoa học đang cố gắng phân loại nguồn và bể chứa metan và CO2 để đánh giá về tổng khối lượng khí nhà kính của trái đất và tìm các cải thiện nó.

Đại dương và rừng thường được xem là bể chứa, nghĩa là chúng thu và giữ khí thải nhà kính nhưng chúng không hoàn toàn bù đắp đủ lượng khí được xả ra từ Bắc Cực, các hồ chứa và vật nuôi.

Để nghiên cứu xem lượng metan và CO2 mà rừng có thể sản sinh và lưu trữ là bao nhiêu, nhóm nghiên cứu Đại học Delaware đã đi đến những khu rừng ở Hạt Cecil, Bang Maryland. Trong mùa sinh trưởng từ tháng 4 cho đến tháng 12, họ đã sử dụng một dụng cụ có tên Off-Axis Integrated Cavity Output Spectroscope (OA-ICOS) để phân tích xem đất, thân cây và mảnh vụn gỗ thô hay gỗ mục trên mặt đất là nguồn phát sinh hay bể chứa khí nhà kính.

Điều ngạc nhiên nhất mà nhóm phát hiện là cây thải khí metan qua thân. Khối lượng khí thải tùy thuộc từng loài nhưng nhìn chung phát thải có vẻ không cao như đầu ra CO2 của cây.

“Thân cây luôn có phát thải metan dù thấp nhưng vẫn phát hiện được. Đất đang cung cấp dịch vụ môi trường để cô lập khí nhà kính mạnh này nhưng thân cây lại đang giải phóng lượng metan tương đương 4% khối lượng được gỗ mục và đất thu giữ ở cấp độ hệ sinh thái”, nhà nghiên cứu dẫn đầu Rodrigo Vargas cho biết.

Cây lấy lượng metan đó từ đâu thì vẫn chưa rõ nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng đầu mối chỉ ra 1 trong 2 nguồn: cây có thể hấp thu nó từ đất thông qua rễ hoặc gỗ đã bắt đầu mục từ bên trong.

“Hiện tại, cơ chế sản sinh metan trong rừng vùng cao vẫn chưa rõ. Metan có thể được vận chuyển từ đất người lên bên trong thân cây và khuếch tán vào khí quyển hoặc được sản sinh bên trong thân bởi nấm hoặc các sinh vật đơn bào”, Vargas giải thích.

Gỗ mục được phát hiện biến động mạnh giữa nguồn phát và bể chứa metan và dường như nó tùy thuộc vào từng gian đoạn. Vì những khúc gỗ rơi xuống đất này cơ bản là trung gian giữa cây sống phát thải metan và đất hấp thu metan nên khúc gỗ càng mục thì khả năng hấp thu khí metan càng cao.

“Khi một cái cây đổ xuống, chức năng của nó vẫn như thế xét về phát thải metan. Theo thời gian, khi nó phân hủy, giả thuyết của tôi là nó sẽ bị vi khuẩn đất xâm nhập vốn tiêu thụ metan và nó chuyển dịch sang hoạt động giống đất, dẫn tới một bể chứa metan”, tác giả dẫn đầu nghiên cứu Daniel Warner cho biết.

Vì phát hiện này dựa trên một phần của khu rừng nên các nhà nghiên cứu đang lên kế hoạch điều tra xem điều đó có đúng ở những khu rừng và các loại cây khác không và xem liệu dấu vết phát thải có đủ lớn để đưa vào các mô hình metan toàn cầu hay không.

“Khi người ta phát triển mô hình hệ sinh thái cho tổng lượng metan toàn cầu, luôn có một phần trong đó là chưa chắc chắn metan đó đến từ đâu. Phát thải metan từ thảm thực vật và thân cây được coi là một nguồn mới được xem xét mà có thể mang ước tính của chúng ta gần với con số tổng đó. Liên tục thu hẹp sai số là điều tốt”, Warner cho biết thêm. Xem Warner minh họa công trình tại đây.

LH - Dostdongnai, theo New Atlas.