Thị trường thế giới: Giá gạo tại Thái Lan tăng nhẹ trong tuần qua sau khi đạt được một thỏa thuận với chính phủ Trung Quốc, trong khi thị trường gạo xuất khẩu diễn biến chậm lại ở Ấn Độ và Việt Nam.

Tại Thái Lan, giá gạo tiêu chuẩn 5% tấm tăng lên 357 – 360 USD/tấn (FOB Băng Cốc), so với 355 – 360 USD/tấn. Giá gạo tăng nhờ có tin về một thỏa thuận G2G (giữa Chính phủ với Chính phủ) giữa Thái Lan và Trung Quốc, mặc dù không có nhu cầu khác từ khách hàng nước ngoài tại thời điểm này. Đồng Baht Thái tăng giá so với Đô la Mỹ cũng góp phần làm tăng giá gạo và có thể kích cầu trong những ngày tới. Được biết, COFCO, công ty cổ phần chế biến thực phẩm nhà nước Trung Quốc, sẽ mua 100.000 tấn gạo Thái Lan.

Theo số liệu từ Bộ Thương mại, Thái Lan đã xuất khẩu 1,6 triệu tấn gạo tính đến ngày 14/2/2017, tăng 9,9% so với cùng kỳ năm ngoái, giá trị đạt 23,87 tỉ Baht (682,39 triệu USD).

Giá gạo đồ 5% tấm của nhà xuất khẩu gạo hàng đầu Ấn Độ ổn định ở mức tuần trước là 376 – 381 USD/tấn, nhu cầu tiêu thụ yếu do giá cao. Chênh lệch giá giữa gạo Ấn Độ và Thái Lan hiện rất lớn. Cùng với các nhà xuất khẩu, các cơ quan Chính phủ đang tích cực thu mua lúa gạo cho hệ thống phân phối công. Theo Bộ Nông nghiệp Ấn Độ, sản lượng gạo niên vụ 2016/17 có thể tăng 4,3% lên một mức cao kỷ lục 108,86 triệu tấn.

Tại Việt Nam, gạo 5% tấm tuần qua tiếp tục giảm, xuống còn 345 – 350 USD/tấn (FOB cảng Sài Gòn), so với 352 – 355 USD/tấn tuần trước. Thương nhân đang chờ giá gạo giảm thêm do thu hoạch vụ Đông Xuân ở vùng ĐBSCL sẽ rộ vào cuối tháng này hoặc đầu tháng sau.

Vị trí xuất khẩu gạo basmati hàng đầu của Ấn Độ có thể về tay Pakistan khi Iran ấn định giá nhập khẩu ở mức 850 USD/tấn, mức giá không thể giao hàng đối với những nhà cung cấp Ấn Độ do cước vận tải cao hơn. Iran có thể nối lại nhập khẩu gạo nhưng các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ tỏ ra lo ngại vì Pakistan gần Iran hơn. Các nhà xuất khẩu Ấn Độ tìm kiếm giá nhập khẩu từ Iran ít nhất 900 USD/tấn.

Ngành gạo Ấn Độ hy vọng không bị tác động do Iran giảm thuế nhập khẩu gạo từ 40% xuống còn 26%. Theo số liệu của chính phủ, Iran nhập khẩu khoảng 1 triệu tấn gạo/năm để hỗ trợ cho sản lượng nội địa khoảng 2 triệu tấn. Trong đó, khoảng 0,7 triệu tấn là nhập khẩu từ Ấn Độ. Trong số 4,05 triệu tấn basmati xuất khẩu của Ấn Độ trong niên vụ 2015/16, 0,69 triệu tấn là sang Iran.

Theo Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ, tổng xuất khẩu gạo basmati trong tháng 4 - 12/2016 đạt 2,92 triệu tấn, giảm so với 3,06 triệu tấn cùng kỳ năm 2015/16.

Thị trường trong nước: Thị trường lúa gạo tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tuần qua đã đồng loạt tăng giá trong không khí nhộn nhịp bắt đầu thu hoạch lúa Đông Xuân. Năng suất giảm là một trong những yếu tố khiến giá lúa gạo tăng hiện nay. Ngoài ra, việc các doanh nghiệp thu gom hàng để kịp giao hơn 293.000 tấn cho thương nhân Phi-lippin cũng góp phần giúp giá nội địa tăng lên. Giá lúa gạo  được dự báo sẽ chững lại khi thu hoạch chính vụ Đông Xuân vào cuối tháng 2/2017 diễn ra. Tại một số địa phương ĐBSCL như huyện Tam Nông, Tháp Mười (Đồng Tháp), huyện An Biên, Tân Biên (Kiên Giang), Sóc Trăng, vụ Đông Xuân đã bắt đầu bước vào đợt thu hoạch.

Theo hệ thống cung cấp giá tại địa phương, giá lúa tại các tỉnh ĐBSCL tuần qua diễn biến cụ thể như sau: tại Vĩnh Long, lúa IR50404 tươi tăng 50 đ/kg, từ 4.650 đ/kg lên 4.700 đ/kg. Tại Bạc Liêu, giá thu mua lúa của Công ty Lương thực tỉnh tăng 100 đ/kg, chủng loại OM 5451 từ 5.300 đ/kg lên 5.400 đ/kg (lúa tươi) và 6.100 đ/kg lên 6.200 đ/kg (lúa khô); chủng loại OM 4900 từ 5.400 đ/kg lên 5.500 đ/kg (lúa tươi) và 6.200 đ/kg lên 6.300 đ/kg (lúa khô). Tại Kiên Giang, giá lúa IR50404 tăng 100 đ/kg lên 5.300 đ/kg; lúa OM 4218 tăng 200 đ/kg, từ 5.700 đ/kg lên 5.900 đ/kg; lúa Jasmine tăng 400 đ/kg, từ 6.100 đ/kg lên 6.500 đ/kg. Tại An Giang, lúa IR50404 ổn định ở mức 4.500 đ/kg; lúa chất lượng cao OM 2514, OM 4218 ở mức 4.900 đ/kg.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), việc Thái Lan quyết định bán hết toàn bộ 8 triệu tấn gạo tồn kho trong nửa đầu năm nay sẽ tiếp tục tác động xấu đến tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam. Theo đó, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục giảm trong năm nay, đồng thời tiêu thụ lúa gạo vụ Đông Xuân sắp tới sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Chỉ khi nào tồn kho Thái Lan được giải quyết hoàn toàn thì thị trường xuất khẩu mới có khả năng phục hồi.

Ngoài yếu tố tồn kho của Thái Lan, gạo Việt đang chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác. Hiện nay, tồn kho gạo toàn cầu tăng cao, các nước nhập khẩu lại đẩy mạnh chính sách tự túc an ninh lương thực. Kèm theo đó là xu hướng tự do hóa trong thương mại gạo và hàng rào kỹ thuật ở các nước nhập khẩu ngày càng cao, sẽ khiến tiêu thụ gặp nhiều khó khăn.

Trước tình hình này, VFA đã chuẩn bị phương án đề xuất Chính phủ và Bộ ngành liên quan thực hiện chính sách thu mua tạm trữ trong trường hợp giá lúa gạo trên thị trường giảm dưới giá của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cho rằng, cần theo dõi diễn biến thị trường và sản lượng thu hoạch trước khi đưa đến quyết định thực hiện chính sách này.

N.L.A - Mard.