Kết thúc phiên giao dịch ngày 19/2/2023, giá cà phê Robusta trên sàn ICE Europe – London kỳ hạn giao tháng 1 tăng 136 USD, lên 2.960 USD/tấn và kỳ hạn giao tháng 3 cũng tăng 136 USD, lên 2.932 USD/tấn. Đây là mức giá cao kỷ lục từ trước tới nay.

Tương tự, giá cà phê Arabica trên sàn ICE US – New York cùng xu hướng tăng. Kỳ hạn giao tháng 3 tăng thêm 11,30 cent, lên 202,40 cent/lb và kỳ hạn giao tháng 5 tăng thêm 11,55 cent, lên 199,60 cent/lb, các mức tăng cũng cực mạnh. Khối lượng giao dịch duy trì rất cao trên mức trung bình.

GIÁ CÀ PHÊ SẼ TIẾP TỤC TĂNG CAO TRONG NHỮNG THÁNG ĐẦU NĂM 2024

Theo các nhà phân tích, giá cà phê kỳ hạn hai sàn đột ngột tăng vọt là do thông tin tuyến hàng hải quốc tế qua kênh đào Suez bị khủng bố Houthi tấn công khiến tuyến vận tải Âu – Á phải chuyển hướng đi vòng qua mũi Hảo Vọng của Nam Phi với chi phí vận chuyển tăng cao trong bối cảnh giá dầu thô có nguy cơ tăng mạnh trở lại trước khả năng OPEC+ cắt giảm sản lượng.

Các thị trường lo ngại về sự sụt giảm sản lượng cà phê Robusta ở khu vực ĐNÁ, với Việt Nam giảm 3,8 triệu bao và Indonesia giảm 2,15 triệu bao, trong khi điều kiện thời tiết khô nóng tại Brasil chưa thực sự cải thiện, mặc dù nhu cầu vẫn ổn định và dữ liệu báo cáo tồn kho của ICE ở mức thấp 24 năm tiếp tục hỗ trợ.

Trong khi đó, DXY quay đầu giảm với tín hiệu không tăng lãi suất ở Mỹ khiến hàng hóa thanh toán bằng “đồng bạc xanh” trở nên đắt đỏ do gía trị của các tiền tệ mới nổi sụt giảm, góp phần đẩy giá cả hàng hóa lên cao. Thị trường Brasil cũng đồng loạt tăng giá khi đồng Reais tăng 0,83% nâng tỷ giá lên ở mức 1 USD = 4,8631 R$ đã ngăn cản người Brasil bán cà phê xuất khẩu.

Tại thị trường trong nước, giá cà phê nhân xô ở các tỉnh Tây nguyên chỉ riêng trong ngày 19/12/2023 đã tăng thêm 2.500 – 2.700 đồng/kg, lên dao động trong khung 68.900 – 69.600 đồng/kg. Giới chuyên gia dự báo, từ nay đến giữa năm sau, nếu các nền kinh tế lớn trên thế giới tiếp tục giảm lãi suất, xuất khẩu cà phê của Việt Nam sẽ tiếp tục hưởng lợi, bởi đây là lúc các nhà rang xay trên thế giới mua tích trữ nên giá cà phê sẽ tiếp tục tăng cao trong những tháng đầu năm 2024.

Những phân tích cung – cầu cà phê trên thế giới càng thể hiện giá cà phê sẽ tiếp tục tăng. 

Thông tin thời tiết khô nóng tại các vùng trồng cà phê chính ở miền nam Brazil đe dọa sản lượng vụ mùa sắp tới, kết hợp với suy đoán khả năng Fed không nâng lãi suất USD lên thêm mà có thể bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất vào đầu năm tới đã thúc đẩy các quỹ và đầu cơ quay lại các thị trường mua mạnh đã đẩy giá kỳ hạn tăng liên tiếp.

Công ty Cung ứng và Dự báo nông sản (Conab) vừa công bố khảo sát vụ mùa cà phê lần bốn đã điều chỉnh sản lượng Brazil tăng thêm 0,7 triệu bao Arabica khiến đà tăng của New York bị chững lại và tâm lý lo ngại ước báo toàn cầu thiếu hụt 1 triệu bao của ICO đã giảm bớt.

Trong khi đó, nguồn cung từ Việt Nam và Indonesia tiếp tục bị thiếu hụt trong khi nhu cầu loại cà phê “giàu vị đắng” của thị trường tiêu dùng toàn cầu ngày càng cao.

Theo báo cáo của Bộ phận Nông nghiệp nước ngoài (FAS) trực thuộc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), nguồn cung cà phê cà phê Robusta cho thị trường tiêu thụ toàn cầu từ các nước sản xuất chính ở khu vực Đông Nam Á có khả năng giảm đã thúc đẩy các quỹ và đầu cơ quay lại thị trường kỳ hạn tăng mua, tuy nhiên, khối lượng chưa nhiều do sự thận trọng từ vấn đề lãi suất tiền tệ.

Tại Việt Nam, FAS ước tính sản lượng niên vụ 2023/2024 sẽ giảm xuống 27,8 triệu bao từ ước tính 31,3 triệu bao hồi tháng 5/2023 do thời tiết không thuận lợi. Ước tính tồn kho gối vụ chuyển sang giảm xuống chỉ còn 390.000 bao thay vì 2,76 triệu bao như ước tính trước đó.

FAS cũng dự báo tổng sản lượng cà phê của Indonesia niên vụ 2023/2024 sẽ giảm 18,14% so với niên vụ cà phê 2022/2023 trước đó, xuống ở mức 9,7 triệu bao. Dự kiến, Indonesia sẽ ưu tiên cà phê nguyên liệu cho ngành công nghiệp trong nước, chỉ dành cho xuất khẩu khoảng 5 triệu bao cà phê hạt, giảm tới 35,02% so với niên vụ trước.

DỰ BÁO XUẤT KHẨU CÀ PHÊ CỦA VIỆT NAM NĂM 2024 SẼ ĐẠT 4,5-5 TỶ USD

Trong niên vụ cà phê 2022/2023 (tính từ tháng 10/2022 đến hết tháng 9/2023), ngành cà phê Việt Nam đã lập kỷ lục xuất khẩu hơn 4 tỷ USD, dù sản lượng giảm.

Theo số liệu Tổng cục Hải quan, xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong tháng 11/2023 đạt 80 nghìn tấn, trị giá 252 triệu USD, tăng 83,0% về lượng và tăng 59,9% về trị giá so với tháng 10/2023, so với tháng 11/2022 giảm 37,9% về lượng và giảm 17,5% về trị giá.

Tính chung 11 tháng của năm 2023, xuất khẩu cà phê của Việt Nam ước đạt xấp xỉ 1,38 triệu tấn, trị giá 3,54 tỷ USD, giảm 12,9% về lượng và giảm 2,5% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Giá xuất khẩu bình quân cà phê của Việt Nam trong 11 tháng ước đạt mức 2.570 USD/tấn, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm 2022. 

Trong khi xuất khẩu cà phê Robusta và Arabica giảm so với cùng kỳ năm 2022, nhưng xuất khẩu cà phê Excelsa và chế biến tăng.

Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam, diện tích cà phê nước ta đang bị thu hẹp tại nhiều vùng trồng trọng điểm, trong niên vụ 2023/2024, sản lượng cà phê của Việt Nam dự kiến sẽ giảm xuống ở mức khoảng 1,6 - 1,7 triệu tấn, so với mức 1,78 triệu tấn của niên vụ 2022/2023. Hiện Việt Nam hiện đứng thứ 6 thế giới về diện tích cây cà phê, nhưng là quốc gia xuất khẩu cà phê đứng thứ 2 trên thế giới.

Tháng 12/2023, giá cà phê Robusta tại thị trường nội địa tăng mạnh so với cuối tháng 11/2023. Ngày 17/12, thị trường trong nước ghi nhận tăng 6.200 - 7.000 đồng/kg so với ngày 1/12. Đến ngày 20/12, mức giá thu mua cà phê đạt gần 70.000 đồng/kg. Đây là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử ngành cà phê Việt Nam.

Giá cà phê nội địa đang duy trì mức cao vào đầu vụ do nhu cầu mua lớn của các doanh nghiệp xuất khẩu và doanh nghiệp FDI. Trước thực trạng này, nhiều dự báo cho thấy, từ nay đến hết tháng 4/2024 (khi Indonesia vào vụ mới), tình trạng nguồn cung khan hiếm vẫn diễn ra, khiến giá cà phê nội địa của Việt Nam sẽ tăng ít nhất đến tháng 4/2024.

Đáng chú ý, thời điểm này chỉ có Việt Nam đang thu hoạch cà phê Robusta, cà phê của các nước khác như Indonesia hay Brazil phải qua tháng 4 đến tháng 7/2024 mới thu hoạch. Không những vậy, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và người dân chuyển đổi sang cây trồng khác nên nguồn cung cà phê Việt Nam, nước có sản lượng Robusta lớn nhất thế giới, cũng suy giảm trong các năm gần đây càng làm tình hình cung ứng hạn chế, góp phần đẩy giá lên cao.

Nhiều chuyên gia đầu ngành dự báo giá cà phê xuất khẩu của nước ta được cho là duy trì ở mức cao, thậm chí có thể lập đỉnh mới trong năm 2024 do những lo ngại về nguồn cung cà phê toàn cầu. Dự báo xuất khẩu có thể thu về từ 5 tỷ USD vào năm 2024.

Chu Khôi - VnEconomy