|
 Đang trực tuyến :
18 |
|
 Số lượt truy cập :
33362032 |
|
|
|
|
|
Phân tích chuỗi giá trị trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ cá tra, tôm sú
Thứ sáu, 05-09-2014 | 08:05:39
|
|
ThS. Lê Văn Gia Nhỏ - Phòng.Kinh tế NN &PTNT, IAS
Tóm tắt
Chuỗi giá trị cá tra, tôm sú được khảo sát ở 7 tỉnh ĐBSCL, trong đó chuỗi giá trị cá tra được khảo sát ở 4 tỉnh Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cần Thơ, An Giang với các tác nhân chính là hộ nuôi cá tra (302 mẫu), thương lái/đại lý thu mua (10 mẫu), công ty chế biến (6 mẫu). Chuỗi giá trị tôm sú được khảo sát ở các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, với các tác nhân hộ nuôi tôm sú (261 mẫu), thương lái/đại lý (6 mẫu), nhà máy chế biến (5 mẫu). Đề tài sử dụng cách tiếp cận liên kết chuỗi giá trị (ValueLinks) của GTZ (Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit – Đức).
Kết quả khảo sát chuỗi giá trị cá tra chỉ ra rằng:
Năng suất cá tra bình quân năm 2010 không cao, đạt 294 tấn/ha, hiệu quả vốn đầu tư ở hộ nuôi chỉ đạt 10,6%. Giá thành sản xuất 16.659 đ/kg cá tra nguyên liệu, và 30% hộ nuôi cá tra bị lỗ. Phần lớn cá tra nguyên liệu được bán trực tiếp cho nhà máy chế biến, ít bán qua trung gian, và 96,7% lượng cá được chế biến xuất khẩu. Tổng giá trị gia tăng của chuỗi theo kênh thị trường (kênh xuất khẩu): Người nuôi cá à Công ty chế biến à Xuất khẩu là 8.775 đồng/kg và tổng lợi nhuận trong kênh này đạt 3.485 đồng/kg trong đó công ty chế biến đóng góp 69,4%, và nhận được 44,5% lợi nhuận của chuỗi, người sản xuất nhận được 55,5% lợi nhuận của chuỗi giá trị. Từ việc phân tích thuận lợi, khó khăn trong chuỗi giá trị cá tra, chiến lược nâng cấp chuỗi được chọn là “Đầu tư khoa học kỹ thuật, công nghệ để nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển và gia tăng sản xuất”. Mục tiêu của chiến lược nâng cấp là tăng sản lượng, phát triển thị trường, tạo việc làm cho người lao động, xây dựng mối liên kết giữa các tác nhân. Và kênh thị trường được chọn để nâng cấp là kênh xuất khẩu (kênh 2): người nuôi cá à công ty chế biến à thị trường xuất khẩu.
Kết quả khảo sát chuỗi giá trị tôm sú cho thấy:
Năng suất nuôi tôm sú bình quân năm 2010 tương đối thấp, bình quân chung chỉ đạt 1,5 tấn/ha. Riêng đối với nuôi tôm sú thâm canh (nuôi công nghiệp) năng suất bình quân cũng chỉ đạt 2 tấn/ha, mang lại lợi nhuận cho người nuôi tôm sú 73 triệu đồng/ha. Và chỉ có 69% số hộ nuôi tôm có lãi. Ngành hàng tôm sú mang lại lợi nhuận cho các tác nhân tham gia chuỗi giá trị tôm sú, mức phân bổ lợi nhuận cũng hợp lý, trong đó người nuôi tôm nhận 70-80%, thương lái 7%, đại lý thu mua 15-16%, công ty chế biến xuất khẩu 6-7% trong tổng lợi nhuận của ngành tôm sú. Phần lớn nông dân bán tôm qua thương lái/đại lý, và các thương lái là đầu mối quan trọng trong tiêu thụ tôm hiện nay.
Hình thức liên kết ngang của các hộ nuôi trồng cá tra, tôm sú là THT, CLB, HTX. Các liên kết chủ yếu là liên kết trong cung cấp con giống, thức ăn, thuốc TYTS và liên kết tiêu thụ sản phẩm. Các hình thức liên kết này giúp hộ nuôi giảm chi phí từ 5-7% . Các liên kết ngang của các nhà máy chế biến chủ yếu là tham gia các Hiệp hội cấp quốc gia (VASEP) và Hiệp hội nghề cá cấp tỉnh. Mô hình liên kết dọc ở các dạng: Liên kết bán thức ăn trả chậm, liên kết đầu tư thức ăn - thu mua sản phẩm.
Các yếu tố hạn chế đến việc thực hiện liên kết dọc: (i) yếu tố kỹ thuật, mùa vụ; (ii) Đặc điểm sản phẩm; (iii) Thói quen mua bán; (iv) Thiếu tổ chức trung gian hỗ trợ liên kết; (v) Yếu tố vốn đầu tư; (vi) Rủi ro về giá cả. Các yếu tố thuận lợi cho việc thực hiện liên kết: (i) Qui mô sản xuất, sản lượng; (ii) Sản phẩm đạt tiêu chuẩn ATVSTP.
Để tăng cường các mối liên kết trong sản xuất, tiêu thụ cá tra tôm sú, cần tập trung các giải pháp:
(i) Đầu tư cơ sở hạ tầng, ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống điện. (ii) Phát triển mô hình liên kết ngang bằng việc hỗ trợ, phát triển HTX/THT trong ngành hàng cá tra, tôm sú. (iii) Tăng cường biện pháp kiểm tra ATVSTP. (iv) Tăng cường sự hỗ trợ của các tổ chức liên quan đến hỗ trợ chuỗi giá trị cá tra, tôm sú. (v) Xây dựng tổ chức trung gian để nối kết giữa người sản xuất - chế biến. (vi) Hỗ trợ tín dụng cho HTX đầu tư cơ sở hạ tầng; áp dụng qui trình sản xuất và chứng nhận ATVSTP, hỗ trợ tín dụng cho các hợp đồng liên kết đầu tư – tiêu thụ sản phẩm giữa HTX và doanh nghiệp.
Thông tin chi tiết xin liên hệ với tác giả qua địa chỉ: nho.lvg@iasvn.org |
Trở lại
In
Số lần xem: 3080
|
|
[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
|
