|
 Đang trực tuyến :
13 |
|
 Số lượt truy cập :
33278685 |
|
|
|
|
|
Lúa cỏ tăng cường khả năng cạnh tranh từ những người hàng xóm hoang dã của nó
Thứ năm, 21-03-2024 | 08:23:03
|
|
Lúa gạo nuôi sống thế giới. Nhưng có một loài lúa được xem là cỏ dại có nhiều cách để tiến về phía trước. Lúa cỏ được xem là một loại dịch hại nông nghiệp có tác động kinh tế toàn cầu. Đây là một loại cỏ dại hung hãn cạnh tranh với lúa trồng và gây thiệt hại hàng tỷ đô la về năng suất trên toàn thế giới. Chỉ riêng ở Mỹ, thiệt hại mùa màng do lúa cỏ có thể nuôi sống thêm 12 triệu người mỗi năm.
Giáo sư Kenneth Olsen.
Một nghiên cứu từ Đại học Washington ở St. Louis đưa ra những hiểu biết mới về những thay đổi di truyền giúp lúa cỏ có lợi thế hơn so với lúa trồng ở các vùng nhiệt đới trên thế giới. Viết trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu báo cáo rằng một trong những vũ khí bí mật của lúa cỏ là tính bừa bãi của nó: Lúa cỏ dễ dàng lai với lúa hoang mọc tự nhiên gần đó.
Nhà sinh vật học Kenneth Olsen, giáo sư Sinh học của George William và Irene Koechig Freiberg, đã làm việc với các đối tác ở Trung Quốc, Malaysia và Thái Lan để thực hiện nghiên cứu này. Các nhà khoa học đã phân tích toàn bộ trình tự bộ gen từ 217 mẫu lúa hoang, lúa cỏ và lúa trồng và phát hiện ra rằng việc lai lúa hoang với cỏ dại đã góp phần đáng kể vào sự tiến hóa của lúa cỏ Đông Nam Á.
Olsen cho biết: “Trong trường hợp cây lúa, rào cản đối với dòng gen giữa cây trồng và họ hàng hoang dã của nó là khá thấp so với các loài cây trồng khác. Những đường viền xốp này ở cây lúa có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự tiến hóa và thích nghi của các họ hàng thuộc nhóm cỏ”.
Nhìn chung, tính đa dạng di truyền của lúa trồng ở Đông Nam Á cao hơn ở Hoa Kỳ. Nhu cầu thị trường về gạo ở khu vực này trên thế giới rất lớn và các yếu tố khí hậu, môi trường cũng đóng vai trò trong những lựa chọn của nông dân khi trồng lúa.
Nông dân Thái Lan chăm sóc lúa trên đồng. Nguồn: Kenneth Olsen.
B.K. Song, một nhà nghiên cứu lúa cỏ người Malaysia, đồng thời là đồng tác giả của nghiên cứu mới cho biết: “Chúng bao gồm các giống ưu tú hiện đại và các giống địa phương truyền thống”.
Cánh đồng lúa ở Thái Lan. Nguồn: Kenneth Olsen.
Nông dân trồng lúa ở Đông Nam Á đã chuyển sang sử dụng một số công nghệ trồng trọt cơ giới hóa tương tự mà nông dân trồng lúa công nghiệp ở Hoa Kỳ ngày nay đang sử dụng.
Nhưng một khi đã xuống đất, những cây lúa thuần được trồng ở Đông Nam Á sẽ cạnh tranh với những cây lúa hoang vẫn còn được tìm thấy dọc theo những cánh đồng lúa trồng ngày nay. Đây là điều không xảy ra ở các cánh đồng lúa ở Hoa Kỳ.
Song cho biết: “Tổ tiên lúa hoang phổ biến, Oryza rufipogon, không hiện diện ở các vùng ôn đới, bao gồm Hoa Kỳ, Đông Bắc Á và Châu Âu. Việc lai giữa lúa trồng và lúa hoang trên các cánh đồng ở Hoa Kỳ là không thể”.
Hạt lúa cỏ. Nguồn: Kenneth Olsen.
Trong nghiên cứu mới của họ, Olsen và các đồng nghiệp đã xác định rằng việc lai giữa lúa hoang và lúa cỏ ở Đông Nam Á đã giúp một số loại lúa cỏ thích nghi tốt hơn với tư cách là cỏ dại nông nghiệp, mang lại cho chúng lợi thế cạnh tranh so với cây lúa trồng. Ví dụ, một số loại lúa cỏ có hiệu quả cao trong việc phát tán hạt của chúng trên đồng ruộng vì chúng mang các bản sao gen lúa hoang dẫn đến việc hạt dễ dàng rụng xuống.
Các kết quả phân tích về gen cũng chỉ ra rằng lúa cỏ ở Đông Nam Á đã phát triển các đặc tính mạnh mẽ của nó thông qua nhiều con đường tiến hóa khác nhau diễn ra song song, bao gồm một số loại lúa cỏ đã được thuần hóa hoặc trở nên hoang dã sau khi bắt đầu trồng, bên cạnh những loại đã thay đổi như là kết quả của việc lai với lúa hoang.
Olsen cho biết: “Nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh sự xâm lấn thích nghi - nói cách khác là gen (từ các loài hoang dã) có thể góp phần vào sự tiến hóa của lúa cỏ nông nghiệp. Chúng tôi biết rằng quá trình này đã diễn ra được một thời gian. Nhưng đây là nghiên cứu đầu tiên cung cấp đặc điểm gen chi tiết của hiện tượng này.
Ông nói: “Điều quan trọng là phải nhận ra rằng việc thuần hóa cây trồng là một quá trình tiến hóa tăng dần chứ không phải là một sự kiện diễn ra trong một bước duy nhất. Tương tự như vậy, tôi nghĩ chúng ta có nguy cơ đơn giản hóa bức tranh quá mức bằng cách phân loại từng cây lúa là cây dại, lúa cỏ hoặc lúa thuần, việc này thực sự phức tạp hơn nhiều”. Và như vậy, cuộc chiến toàn cầu chống lại lúa cỏ vẫn tiếp tục, với trên mọi mặt trận cũng như trên mọi cánh đồng.
Lúa cỏ là một loại cỏ dại hung hãn cạnh tranh với lúa trồng. Ở đây, lúa cỏ là loại cỏ có màu nhạt hơn mọc cao hơn cây trồng trên một cánh đồng ở Thái Lan. Nguồn: Chanya Maneechote.
Tonapha Pusadee, một đồng tác giả nghiên cứu khác, cho biết: “Ở Thái Lan, có nhiều cách để quản lý sự xâm lấn của lúa cỏ trên ruộng lúa đang canh tác. Ví dụ, một số nông dân cắt bỏ bông hoặc sử dụng hóa chất để loại bỏ lúa cỏ cao hơn lúa trồng. Một số nông dân chọn cách bỏ hoang đồng ruộng trong vài năm. Tuy nhiên, việc quản lý lúa cỏ ở Thái Lan cho đến nay vẫn chưa thành công vì lúa cỏ thích nghi hơn lúa trồng ở nhiều đặc điểm, ngoại trừ chất lượng gạo của nó”.
Lê Thị Kim Loan theo Đại học Washington. |
Trở lại
In
Số lần xem: 120
|
|
[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
|
(325).png "Lúa cỏ tăng cường khả năng cạnh tranh từ những người hàng xóm hoang dã của nó")
(322).png "Lúa cỏ tăng cường khả năng cạnh tranh từ những người hàng xóm hoang dã của nó")
(284).png "Lúa cỏ tăng cường khả năng cạnh tranh từ những người hàng xóm hoang dã của nó")
(266).png "Lúa cỏ tăng cường khả năng cạnh tranh từ những người hàng xóm hoang dã của nó")
(290).png "Lúa cỏ tăng cường khả năng cạnh tranh từ những người hàng xóm hoang dã của nó")
