|
 Đang trực tuyến :
18 |
|
 Số lượt truy cập :
33345310 |
|
|
|
|
|
Việc canh tác của tổ tiên định hình tư duy chúng ta như thế nào?
Thứ bảy, 17-05-2014 | 06:38:38
|
|
Có vẻ sáo rỗng khi nói rằng người Đông Á tư duy theo tập thể còn người Phương Tây tư duy theo cá nhân. Nhưng điều đó có một phần sự thật và một phần lý giải có thể rơi vào những gì tổ tiên chúng ta đã ăn. Canh tác lúa nước dường như tăng cường tư duy tập thể trong trồng lúa mỳ lại thúc đẩy chủ nghĩa cá nhân.
Hình ảnh phổ biến của người Mỹ và châu Âu chủ nghĩa cá nhân và sáng tạo so với người châu Á chủ nghĩa tập thể và thích nghi cũng có phần đúng. Người dân từ vùng Tây và Viễn Đông có thể và thực sự tư duy theo cả 2 cách nhưng lối nhận thức của những người này lại phân chia rộng rãi giữa 2 ranh giới đó.
Các nhà nghiên cứu đã đề xuất nhiều cách lý giải khả dĩ cho các thói quen văn hóa đó, bao gồm sự khác biệt về sự sung túc và tỉ lệ mắc bệnh truyền nhiễm.
Thomas Talhelm của Đại học Virginia đã thắc mắc liệu cách sống lâu dài của một khu vực có ảnh hưởng gì không, cụ thể là người trồng lúa gạo và người trồng lúa mỳ. “Các vùng trồng lúa của Đông Á ít chủ nghĩa cá nhân hơn thế giới phương Tây hoặc bắc Trung Quốc, thậm chí họ giàu có và hiện đại”, Talhelm nói.
Tư duy lúa nước
Talhelm đã xác định được một bài kiểm tra tự nhiên ở Trung Quốc. Phía nam trung tâm của sông Dương Tử của Trung Quốc lệ thuộc vào trồng lúa gạo trong khi phía nam lạnh và khô hơn của Dương Tử lại sống nhờ lúa mỳ.
Trồng lúa nước là một công việc nặng nhọc. Nhiều người phải làm việc cùng nhau để duy trì kênh mương thủy lợi chung và việc cấy và gặt cũng là công việc ngốn sức lao động. Trái lại, trong khi lúa mỳ phát triển nhờ mưa cho sản lượng mỗi hecta thấp hơn thì nó lại cần ít sức lao động hơn. Một gia đình có thể tự trồng lúa mỳ trong khi lúa nước cần đến một làng.
Từ lâu người ta đã chứng minh rằng sự lệ thuộc vào lúa đã tăng cường thái độ tập thể và Nho giáo nhấn mạnh vào sự trung thành tập thể và thích nghi. Thái độ như vậy thậm chí được trích dẫn để lý giải tại sao châu Âu mà không phải là Trung Quốc lại là quê hương của Cách mạng Công nghiệp: cách mạng dựa trên tư duy khoa học vốn lệ thuộc vào chủ nghĩa cá nhân và sự cởi mở với sáng tạo. Nhưng quan điểm rằng trồng lúa kích thích trí tuệ tập thể vẫn là sự suy đoán.
Talhelm và các đồng nghiệp ở Trung Quốc đã quyết định kiểm tra điều này. Họ là thực hiện các bài kiểm tra tiêu chuẩn về kiểu nhận thức, chủ nghĩa cá nhân và sự trung thành trong tập thể với 1.162 sinh viên ở 6 thành phố khắp Trung Quốc ở các vùng trồng lúa mỳ hoặc lúa nước. Tất cả đều là người Hán, tộc người chiếm đa số của Trung Quốc, do đó những khác biệt khác được hi vọng là tối thiểu.
Lối tư duy
Tuy nhiên, họ đã phát hiện nhiều khác biệt về cách nhận thức. Chẳng hạn sinh viên từ các vùng hoàn toàn trồng lúa mỳ có khả năng tư duy phân tích cao hơn 56% so với sinh viên từ các vùng hoàn toàn trồng lúa nước. Chẳng hạn khi được yêu cầu ghép 2 đối tượng gần nhất trong số cừu, chó và cỏ, họ ghép nhóm chó và cừu, 2 con vật có vẻ ngoài tương tự nhất. Sinh viên từ các vùng trồng lúa nước xếp nhóm cừu và cỏ vì chúng có mối quan hệ gần gũi nhất trong đời sống thực và với họ, quan hệ này quan trọng hơn sự tương tự về cơ thể.
Sự khác biệt ở các sinh viên đến từ các nước trồng lúa mỳ và lúa nước lân cận trong cùng tỉnh dọc theo ranh giới lúa mỳ-lúa nước lại phân chia mà nếu không họ rất tương tự. “Lúa nước khuyến khích hợp tác kinh tế và qua nhiều thế hệ, các nền văn hóa trở nên phụ thuộc lẫn nhau”, Talhelm nói. Ông phát hiện ra rằng khi các sinh viên được đề nghị vẽ một sơ đồ về mối quan hệ của họ với những người khác, những người đến từ các cộng đồng trồng lúa thu nhỏ bản thân lại nhưng những người đến từ các cộng đồng trồng lúa mỳ thì không.
Các vùng trồng lúa nước cũng có ít bằng sáng chế hơn, ít ly hôn hơn các vùng lúa mỳ, điều có thể phản ánh sự thấp sự sáng tạo thấp hơn và thích nghi cao hơn.
Không có biến thể được thử nghiệm gắn liền với tỷ lệ lịch sử mắc bệnh truyền nhiễm hoặc sự khác biệt về sự thịnh vượng, gợi ý rằng các nhân tố không chịu trách nhiệm cho sự khác biệt về cách tư duy.
Phát hiện này có thể giúp giải thích tại sao cuộc cách mạng phôi thai ở Trung Quốc thế kỷ 11 lại thất bại, Joseph Henrich của Đại học British Columbia ở Vancouver, Canada cho biết. Những cuộc xâm lược của kỵ binh Phương Bắc đã đẩy trung tâm của vùng nam Trung Quốc chuyển từ trồng lúa mỳ sang lúa nước. Trong khi đó, canh tác lúa mỳ lại là trụ cột chính của châu Âu.
L.H - Dostdongnai, theo New Scientist. |
Trở lại
In
Số lần xem: 3339
|
|
[ Tin tức liên quan ]___________________________________________________
|
