Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh (giữa) đang trao đổi với đại biểu về những thách thức của ngành điều trước ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Ảnh: NH

Năm 2017, theo tổng hợp báo cáo của các tỉnh, sản lượng điều của cả nước ước đạt 252.038 tấn, giảm 51.860 tấn so với năm 2016. Nguyên nhân ban đầu được cho là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, theo thông tin từ Hội nghị Ban chỉ đạo phát triển điều bền vững mở rộng năm 2017 diển ra ngày 1-6 tại TPHCM.

Với mức giá bình quân từ 50.000 - 55.000 đồng/kg như hiện nay, nông dân trồng điều có thể chịu thiệt hại khoảng 2.600 tỉ đồng từ việc sụt giảm sản lượng trên.

Đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, ngành điều Việt Nam bị mất mùa ở tất cả các địa phương, thậm chí có nơi mất trắng 100% khiến năng suất trung bình chỉ còn 8,7 tạ/héc ta, giảm 19,5% so với năm trước. Nguyên nhân ban đầu được đưa các chuyên gia cho là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Làm sao để có thể giúp người trồng điều giữ lại cây điều thay vì chặt bỏ là mục tiêu của ngành trồng trọt. Vì thế, Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) đã tổ chức hội nghị trên để bàn các giải pháp cho ngành này.

Theo báo cáo của Cục Trồng trọt, tại vùng Đông Nam Bộ và Lâm Đồng trong thời gian từ tháng 1 đến 3-2017 đã có nhiều cơn mưa trái mùa xảy ra đúng vào thời gian điều trổ hoa nên đã ảnh hưởng rất lớn đến năng suất. Cụ thể, năng suất điều của Bình Phước giảm gần 2,1 tạ/héc ta, tương đương 17,4%, Bà Rịa - Vũng Tàu giảm1,8 tạ/héc ta (giảm 15,13%), Đồng Nai có gần 51% diện tích giảm năng suất so với năm 2016.

Lâu nay, Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu và lượng điều thô nhập khẩu trong mấy tháng qua cũng tăng mạnh do ảnh hưởng tình hình mất mùa nói trên. Theo Hiệp hội điều Việt Nam (VINACAS), năm 2016, lượng hạt điều nguyên liệu đưa vào chế biến là 1,5 triệu tấn; trong đó, nguồn nguyên liệu trong nước chỉ đáp ứng được 32%, còn lại 68% là nhập khẩu, tương đương hơn 1,025 triệu tấn.

Qua năm 2017, lượng điều nhập khẩu cũng được ghi nhận là tăng mạnh so với năm trước. Theo Bộ NN&PTNT, trong 5 tháng đầu năm nay, lượng điều thô nhập khẩu tăng kỷ lục khi Việt Nam nhập 366.000 tấn, giá trị nhập khẩu là 721 triệu đô la Mỹ, tăng hơn 49% về lượng và hơn 94% về giá trị.

Ngoài nguyên nhân trong nước mất mùa, việc nhập khẩu điều thô tăng mạnh là do xuất khẩu mặt hàng điều nhân đang thuận lợi về giá. Cụ thể, trong 5 tháng đầu năm, lượng điều nhân xuất khẩu ước đạt 112.000 tấn, giá trị thu về là 1,1 tỉ đô la Mỹ, tuy giảm 9,5% về khối lượng nhưng lại tăng gần 13% về giá trị. Giá hạt điều xuất khẩu bình quân 4 tháng đầu năm nay là 9.047 đô la Mỹ/tấn, tăng 24% so với cùng kỳ năm 2016.

Ngọc Hùng - TBKTSG.