Câu ngạn ngữ cổ “đa dạng là sự thú vị của cuộc sống” cũng có thể đúng trong trang trại. Trồng đi trồng lại cùng một cây trồng, năm này qua năm khác, có thể nhanh chóng làm cạn kiệt các chất dinh dưỡng giá trị trong đất. Các loại cây trồng cuối cùng sẽ không sản xuất được nhiều và người nông dân sẽ mất lợi nhuận.

Bắp được trồng xen với cỏ brachiaria ruziziensis trong vụ thứ hai để cải tạo đất. Ảnh: Luiz Gustavo Garbelini.
 

Chuyển đổi cây trồng được trồng là biện pháp canh tác được áp dụng ở nhiều khu vực trên khắp thế giới. Các nhà nghiên cứu ở Brazil muốn thí nghiệm các biện pháp canh tác đa dạng hóa cây trồng để giúp nông dân của họ sản xuất nhiều hơn và tăng lợi nhuận của họ hơn. Tiago Santos Telles, nhà khoa học tại Instituto Agronômico do Paraná (IAPAR) ở Brazil, đã dẫn đầu cuộc nghiên cứu về khía cạnh kinh tế.
 

Ở Brazil, thời tiết ấm hơn cho phép thu hoạch nhiều hơn một vụ trong năm. Có một loại cây trồng vào mùa hè, thường là đậu nành ở Brazil. Sau đó, có một loại cây trồng khác được trồng vào vụ thu đông, thường là bắp hoặc lúa mì.
 

Bắp có hệ thống rễ nhỏ hơn mà không có lợi nhất cho đất. Khi được trồng xen với cỏ ruzi (Brachiaria ruziziensis), rễ sẽ phân bố, số lượng tốt hơn và ăn sâu hơn trong đất. Ảnh: Luiz Gustavo Garbelini.
 

Các nhà nghiên cứu đã thí nghiệm các cây trồng vụ thu đông khác nhau trong 6 năm. Họ đã thu thập tính toán nhiều chỉ tiêu như năng suất cây trồng, chi phí vận hành và lợi nhuận cho mỗi mô hình sản xuất mà họ thí nghiệm.
 

Santos Telles cho biết “Đậu nành đã được trồng trong các hệ thống canh tác cây trồng ít đa dạng ở Brazil. Tuy nhiên, các hệ thống canh tác này ngày càng kém hiệu quả và kém bền vững. Nghiên cứu của chúng tôi đã giúp xác định rằng các hệ thống cây trồng đa dạng hơn có thể mang lại kết quả kinh tế tốt hơn những hệ thống ít đa dạng”.

Công trình của họ đã tìm ra hai giải pháp khác nhau có thể cải thiện lợi nhuận cho người nông dân và cũng không yêu cầu người nông dân thay đổi về máy móc hoặc nhân công.

Một lựa chọn là thay thế vụ bắp thứ hai bằng cỏ ruzi ba năm một lần. Một lựa chọn khác là trồng xen cỏ với bắp ở vụ hai. Trồng xen là biện pháp trồng hai loại cây trồng trên đồng ruộng cùng một lúc, thường là trồng xen giữa các hàng.

Thay vì trồng xen, cỏ ruzi có thể được trồng độc canh. Ảnh: Luiz Gustavo Garbelini.
 

Việc bổ sung trồng loại cỏ ruzi này là cần thiết cho sức khỏe của đất vì nhiều lý do. Nó không cạnh tranh với các loại cây trồng khác. Bằng cách che phủ đất, cỏ này có khả năng làm giảm sự phát triển của cỏ dại mà trong đó có nhiều loại cỏ kháng thuốc diệt cỏ. Nó cũng ngăn không cho nước bốc hơi quá nhanh cũng như đất và chất dinh dưỡng không chảy tràn ra khỏi đồng ruộng.
 

Ẩm hơn và nhiệt độ tốt hơn cũng làm cho đất trở thành nơi thân thiện hơn cho các vi sinh vật có lợi sinh sống. Bộ rễ lớn của cỏ giúp hấp thụ chất dinh dưỡng ở đồng ruộng và cải thiện cấu trúc của đất.
 

Santos Telles giải thích “Có nguồn gốc ở Châu Phi, cỏ ruzi này được đưa vào sử dụng ở Brazil để làm thức ăn cho gia súc. Nó có nhiều vị ngon và được khuyến khích sử dụng trong giai đoạn chăn nuôi và vỗ béo của gia súc. Loại cỏ này là một trong những loài được sử dụng nhiều nhất trong hệ thống canh tác không làm đất và được trồng xen với các loại cây trồng khác”.

Các nhà nghiên cứu cho biết chính những kết quả này cho phép người nông dân có thể so sánh lợi nhuận có thể có của các hệ thống cây trồng. Điều này giúp họ đưa ra quyết định đối với sự đa dạng phù hợp nhất với họ.
 

Họ dự định tiếp tục công trình này để nghiên cứu năng suất và lợi nhuận trong các hệ thống canh tác khác nhau. Ngoài ra, họ muốn đánh giá việc sử dụng nitơ, chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng, trong các hệ thống này.
 

Santos Telles nói “Có thể lợi ích của sự đa dạng cây trồng trong hệ thống canh tác cây trồng sẽ tăng lên nhiều hơn theo thời gian. Điều này đặc biệt đúng vì chất lượng đất được cải thiện”.
 

Nhờ nghiên cứu này, Santos Telles và nhóm của ông có thể chính thức khuyến cáo cho người nông dân Brazil rằng họ nên trồng đậu nành vào vụ mùa hè và trồng đa dạng các loại cây trồng hơn vào vụ thu-đông.
 

Ông nói “Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng sản xuất đậu nành với đa dạng các loại cây trồng trong vụ thu đông mang lại nhiều lợi nhuận hơn. Thông tin này hữu ích trong việc giúp người nông dân nhận thức được lợi ích của việc áp dụng các hệ thống cây trồng này”.

Nguyễn Tiến Hải theo Agronomy.